22.01.2020 r. Sporne w orzecznictwie i literaturze przedmiotu jest wciąż zagadnienie co do dopuszczalności wydania decyzji o warunkach zabudowy dla inwestycji już zrealizowanej, a także – przy założeniu takiej możliwości – wciąż niejednoznaczne pozostaje, w jakim przypadku (dla jakiej inwestycji) i na którym etapie postępowania administracyjnego taka decyzja powinna zostać

Do obiektów wybudowanych bez wymaganego prawem pozwolenia na budowę, których realizację zakończono przed 1 stycznia 1995 r., nie stosuje się obecnie obowiązującej ustawy, lecz przepisy Prawa budowlanego z 1974 r. Sprawdź, jak zalegalizować taka samowolę budowlaną. Przepisy Prawa budowlanego z 1974 r. pozwalały na legalizację samowoli budowlanych, które: znajdują się na terenie, który zgodnie z przepisami o planowaniu przestrzennym jest przeznaczony pod zabudowę tego rodzaju; nie stanowią zagrożenia bezpieczeństwa ludzi i nie powodują niedopuszczalnego pogorszenia warunków zdrowotnych lub użytkowych otoczenia. Sprawdź: Jak zalegalizować samowolę budowlaną po 1994 roku Aby zalegalizować taką samowolę, trzeba wystąpić do powiatowego inspektora nadzoru budowlanego o wydanie pozwolenia na użytkowanie. Do wniosku należy dołączyć inwentaryzację powykonawczą i ekspertyzę techniczną potwierdzającą przydatność obiektu do użytkowania. Podobne zasady stosuje się do samowoli powstałych przed wejściem w życie Prawa budowlanego z 1974 r., ale organy nadzoru budowlanego rzadko się nimi interesują. W Trybunale Konstytucyjnym ważą się losy nowelizacji Prawa budowlanego, która przewiduje prostszy sposób legalizacji starych samowoli dokonanych przed 1 stycznia 1995 r. Jeśli Trybunał uzna uchwalone zmiany za zgodne z konstytucją, ich legalizacja będzie się odbywała z mocy prawa, zaś inwestor będzie musiał jedynie złożyć do nadzoru budowlanego wniosek o potwierdzenie legalności obiektu.

Legalizacja samowoli budowlanej W pierwszej kolejności wskazać należy, że po wykryciu przez organ nadzoru budowlanego istnienia samowolnie zrealizowanego obiektu budowlanego lub jego części, możliwe są tylko dwa kierunki postępowania – albo fizyczna rozbiórka takiego obiektu, albo jego legalizacja na zasadach przewidzianych ustawą

Przede wszystkim trzeba sięgnąć do przepisów poprzedniej ustawy Prawo budowlane z 1974 roku. Istnieje natomiast możliwość wyboru przepisów o zagospodarowaniu przestrzennym, w zależności od tego które są lepsze dla właścicieli (te z daty powstania samowoli, czy z daty orzekania organu nadzoru budowlanego). Do obiektów wybudowanych bez wymaganego prawem pozwolenia na budowę, czyli powstałych w warunkach samowoli budowlanej, których realizację zakończono przed 1 stycznia 1995 r., nie stosuje się obowiązującej obecnie ustawy Prawo budowlane (Dz. U. z 2010, nr 243, poz. 1623 ze zm.; dalej powoływana jako: PB), lecz przepisy ustawy Prawo budowlane z 1974 r. (Dz. U. z 1974 r. Nr 38, poz. 229 ze zm.; dalej powoływana jako: PB z 1974 r.). Wynika to z art. 103 ust. 2 PB, który stanowi, iż art. 48 ww. ustawy nie stosuje się do obiektów, których budowa została zakończona przed dniem wejścia w życie ustawy lub w stosunku do których zostało wszczęte postępowanie administracyjne przed tym takich obiektów stosuje się przepisy dotychczasowe, tj. przepisy ustawy PB z 1974 r. Wskazać należy, iż obiektem budowlanym w rozumieniu art. 2 ust 1 PB z 1974 r. są stałe i tymczasowe budynki lub inne stałe i tymczasowe budowle. Budowę obiektu budowlanego można rozpocząć – stosownie do art. 28 ust 1 PB z 1974 r. – po uzyskaniu pozwolenia na budowę. Zalegalizowanie obiektu powstałego w warunkach samowoli budowlanejW przypadku realizacji obiektu budowlanego w warunkach samowoli budowlanej (tj. bez wymaganego prawem pozwolenia na budowę) ma zastosowanie art. 37 ust. 1 PB z 1974 r., w którym ustawodawca uregulował możliwość legalizacji samowolnie wzniesionego obiektu budowlanego. Taki obiekt może zostać zalegalizowany przez powiatowego inspektora nadzoru budowlanego, do którego osoba uprawniona (najczęściej właściciel) powinna zwrócić się z wnioskiem o wydanie pozwolenia na użytkowanie, zawierającego inwentaryzację powykonawczą i ekspertyzę techniczną, potwierdzającą przydatność obiektu do inspektor nadzoru budowlanego może jednak wydać nakaz rozbiórki takiego obiektu. Jest on uzależniony, od naruszenia przepisów obowiązujących w okresie budowy i położenia obiektu budowlanego na terenie, który, zgodnie z przepisami o planowaniu przestrzennym, nie jest przeznaczony pod zabudowę albo jest przeznaczony pod innego rodzaju zabudowę (art. 37 ust. 1 pkt 1 PB z 1974 r.).Należy zadać pytanie, wg jakich kryteriów organ nadzoru budowlanego I instancji winien badać kwestie zgodności budowy z przepisami o zagospodarowaniu przestrzennym. Czy kwestia ta powinna być oceniana wg przepisów o planowaniu przestrzennym, obowiązujących w chwili wydawania decyzji przez organ nadzoru budowlanego, czy może w momencie powstania samowoli budowlanej?Stawki maksymalne podatków i opłat lokalnych na 2013 rokIle zapłacisz PIT przy sprzedaży domu, mieszkania lub działki? Orzecznictwo NSAOrzecznictwo w tym względzie jest bardzo rozbieżne. Z jednej strony Naczelny Sąd Administracyny w swoim orzecznictwie stał na stanowisku, iż "istotnym dla rozstrzygnięcia sprawy jest to, jaki plan obowiązywał w dacie budowy przedmiotowego obiektu, a nie to, jaki plan będzie obowiązywał w przyszłości" (zob. wyrok NSA z dn. r., sygn. akt: IV SA 196/06, LEX Omega nr 47287). Stanowisko to zostało potwierdzone przez NSA w wyroku z dn. r., sygn. akt: II OSK 426/07, LEX Omega nr 486430, w którym wskazano, iż "wykładnia art. 37 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 24 października 1974 r. - Prawo budowlane (Dz. U. Nr 38, poz. 229, ze zm.) upoważnia do przyjęcia, że zawarty w tym przepisie wymóg zgodności z przepisami o planowaniu przestrzennym wiąże się z datą realizacji samowoli budowlanej. Na inną interpretację tej normy nie pozwalają ani przepisy ustawy Prawa budowlanego, ani treść przepisów wprowadzających kolejne zmiany ustaw Prawa budowlanego, ani też zasady logicznego rozumowania".Z drugiej strony Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 6 listopada 2007 r., (sygn. II OSK 1454/06), wskazał, iż „stosując przepis art. 37 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 24 października 1974 r. Prawo budowlane (Dz. U. Nr 38, poz. 229 ze zm.) w związku z art. 103 ust. 2 Prawo budowlane (Dz. U. z 2003 r. Nr 207, poz. 2016 ze zm.) organ nadzoru budowlanego powinien ustalić przeznaczenie terenu na którym położony jest obiekt budowlany będący przedmiotem postępowania - według przepisów o planowaniu przestrzennym, w tym przepisów miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obowiązujących w dacie rozstrzygania sprawy przez ten organ.” (zob. również wyrok NSA z dn. r., sygn. akt: II OSK 1648/08, wyrok NSA z dn. r., sygn. akt: II OSK 878/09).Z przytoczonych orzeczeń wynika, iż stanowisko NSA w kwestii zgodności budowy z przepisami o zagospodarowaniu przestrzennym nie jest to na stwierdzenie, iż jeżeli obydwa odmienne stanowiska są wyrazem zgodności działalności organów nadzoru budowlanego z prawem, to znaczy, że i jeden, i drugi sposób działania jest prawnie właścicieli samowoli budowlanej oznacza to możliwość dokonania legalizacji w oparciu o względniejsze dla nich przepisy o zagospodarowaniu przestrzennym, tzn. bądź z daty powstania samowoli budowlanej, bądź z daty orzekania organu nadzoru budowlanego, jeśli oczywiście którekolwiek z nich umożliwają zalegalizowane samowolnie wzniesionego obiektu budowlanego. Temat zwykłej legalizacji samowoli budowlanej wyjaśniamy szerzej w innym artykule. Z kolei legalizacja uproszczona jest możliwa wyłącznie w przypadku obiektów, których budowa została zakończona co najmniej 20 lat temu. Wystarczy, że właściciel lub zarządca zwróci się do nadzoru budowlanego z żądaniem wszczęcia uproszczonego

Dodano: Kupiłem dom z lat bez dokumentacji. Czy PINB mógłby się doczepić do takiego domu? Aktualny właściciel odziedziczył dom po ojcu, któremu zaginęły dokumenty, a wzmianki o domku nie znalazłem w archiwum państwowym ani gminie. W KW istnieje wpis, że są to tereny mieszkalne kategorii b, ale o domu nic nie pisze. Wiem tylko, że w gminie są odprowadzane podatki już bardzo długo i to wszystko. Grożą mi z tego tytułu jakieś nieprzyjemności? Czy np. PINB musi udowodnić, że dom jest samowolą? Ale jak to zrobi, gdy nikt nie ma żadnych projektów pozwoleń itp ? Radek ODPOWIEDZ Chcesz odpowiedzieć jako ekspert? ZALOGUJ SIĘ

Legalizacja jest bowiem trudna i kosztowna, dlatego ministerstwo chce to zmienić. Nowe przepisy, nad którymi pracuje Artur Soboń, wiceminister inwestycji, mogą objąć nawet 500 tys. budynków, mimo że będą dotyczyły tylko tych liczących ponad 20 lat. Zdaniem ekspertów sam pomysł nie jest zły, o ile resort zadba o szczegóły.

Mikołaj Frączak / 12 marca 2020 Co to jest samowola budowlana? Samowola budowlana to prowadzenie robót budowlanych z naruszeniem przepisów. Chodzi tu przede wszystkim o naruszenie prawa budowlanego. Może to być inwestycja bez pozwolenia na budową albo bez zgłoszenia prac budowlanych, a także przeprowadzona mimo sprzeciwu organów administracji architektoniczno-budowlanej. Zanim więc zaczniemy jakąkolwiek inwestycję musimy sprawdzić, czy potrzebne będzie pozwolenie na budowę, czy też wystarczy zgłoszenie takiej inwestycji, a może nie ma w ogóle takiego wymogu. Kto decyduje o tym, czy coś jest samowolą budowlaną? O samowoli budowlanej decyduje inspektor nadzoru budowlanego podczas przeprowadzania postępowania administracyjnego. Konsekwencje samowoli budowlanej Jeśli zostanie stwierdzona samowola budowlana, to inspektor nadzoru budowlanego może nakazać rozbiórkę budynku. Rozbiórki trzeba będzie dokonać też w sytuacji, jeśli tylko część budynku została postawiona bez pozwolenia lub zgłoszenia. Trzeba ją wykonać, jeśli decyzja stanie się ostateczna, czyli wyczerpie się tryb odwoławczy. Jeśli inwestor nie wykona zaleceń inspektora budowlanego, może być ukarany grzywną. Jeśli i to nie pomoże, rozbiórka może być wykonana na koszt inwestora. Czy samowola budowlana jest przestępstwem? Według art. 90 prawa budowlanego samowola budowlana jest przestępstwem. W związku z tym winny takiemu czynowi może być ukarany grzywną, karą ograniczenia wolności nawet do lat 2. Kiedy może zalegalizować samowolę budowlaną? W określonych przypadkach samowola budowlana może być zalegalizowana. Jest to możliwe, jeśli budynek jest postawiony zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, a także przepisami techniczno-budowlanymi, które pozwolą doprowadzić obiekt do stanu, który jest zgodny z prawem. Może się zdarzyć, że inspektor wstrzyma roboty budowlane i wyda wymagania, które pozwalają zalegalizować samowolę budowlaną. Kiedy nie da się zalegalizować samowoli? Nie da się zalegalizować samowoli, jeśli budynek nie spełnia wspomnianych warunków. Jeśli więc stwierdzona będzie niezgodność z przepisami, to samowola budowlana będzie musiała być rozebrana. CZYTAJ TEŻ Budowa domu. Na jakiej głębokości ułożyć rurę wodociągową? Co mówi prawo Jak zalegalizować samowolę? Aby zalegalizować samowolę trzeba dostarczyć nadzorowi kilka dokumentów. Przede wszystkim musi to być zaświadczenie wójta, burmistrza albo prezydenta miasta o tym, że budowa jest zgodna z miejscowym planem zagospodarowania lub decyzję o warunkach zabudowy. Do tego trzeba dołożyć 4 egzemplarze projektu budowlanego, do którego należy dołożyć uzgodnienia i opinie. W zestawie dokumentów musi się jeszcze znaleźć oświadczenie o tym, że inwestor ma prawo do dysponowania nieruchomością. Ile trzeba zapłacić za legalizację samowoli budowlanej? Organ nadzoru budowlanego może ustalić wysokość opłaty za legalizację samowoli. To, w jaki sposób powinna być taka opłata obliczona, określa prawo budowlane. Opłata zależy od tzw. współczynnika kategorii obiektu i jego wielkości. I tak, jeśli legalizacja dotyczy obiektu, co do którego nie ma potrzeby uzyskiwania pozwolenia na budowę, będzie to od 2,5 do 5 tys. Jeśli budynek wymaga pozwolenia, opłata może wynosić nawet 50 tys. Jak odwołać się od samowoli budowlanej? Ze względu na to, że o samowoli budowlanej decyduje inspektor nadzoru, odwołanie może być złożone do wojewódzkiego inspektora lub głównego inspektora nadzoru budowlanego. W ostateczności można złożyć skargę do sądu administracyjnego. Warto pamiętać, że samowola budowlana nie ulega przedawnieniu. CZYTAJ TEŻ Czy można sprzeciwić się budowie masztu telefonii komórkowej? Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień. Czy ten artykuł był przydatny?

Nowa procedura związana z samowolą budowlaną. Już za kilka dni – 19 września 2020 roku – wchodzi w życie nowelizacja Prawa budowlanego. Zawiera ona wiele zmian, o których pisałem już tutaj i tutaj. Dzisiaj o zmienionej procedurze związanej z legalizacją robót budowlanych wykonanych w warunkach samowoli budowlanej.

Samowola budowlana i możliwość jej legalizacji na przestrzeni zmian ustawy Prawo budowlane Pojęcie samowoli budowlanejPojęcia ,,samowoli” nie trzeba bliżej wyjaśniać, gdyż jego znaczenie jest powszechnie znane. Z samowolą budowlaną mamy do czynienia wówczas, gdy obiekt budowlany lub jego część jest w budowie albo został wybudowany bez wymaganego pozwolenia na budowę, zgłoszenia albo pomimo wniesienia sprzeciwu przez właściwy organ. Jeszcze 40, 30 lat temu, budowanie bez pozwolenia na budowę było procederem nagminnym, dotykającym zarówno miasta, jak i wsie. Właściciele nieruchomości traktowali swoje działki jak prawdziwe ,,twierdze”, wychodząc z założenia, że na swoim gruncie mogą wznosić praktycznie wszystko co im się podoba. Taki proceder powodował dezorganizację przestrzeni, zaburzał ład architektoniczny, nie mówiąc już o sprzeczności z warunkami technicznymi, jakim powinny odpowiadać budynki i ich wzniesione przed 1970 przestrzeni lat zmieniały się przepisy regulujące zjawisko samowoli budowlanej i przesłanki umożliwiające jej legalizację. Do obiektów wzniesionych nielegalnie przed 1970 r. zastosowanie znajdowała ustawa z dnia 31 stycznia 1961 r. Prawo budowlane. Art. 52 ww. ustawy stanowił, iż obiekty budowlane będące w budowie lub wybudowane bez pozwolenia bądź niezgodnie z istotnymi warunkami pozwolenia, ulegają przymusowej rozbiórce, jeżeli właściwy organ państwowego nadzoru budowlanego stwierdzi, że obiekt budowlany:1) Znajduje się na terenie, który zgodnie z przepisami o planowaniu przestrzennym nie jest przeznaczony pod zabudowę albo przeznaczony jest pod innego rodzaju zabudowę, lub 2) Sprowadza bądź w razie wybudowania sprowadziłby niebezpieczeństwo dla ludzi lub mienia albo3) Powoduje bądź w razie wybudowania spowodowałby niedopuszczalne pogorszenie warunków użytkowych i zdrowotnych dla przypadku ustalenia, że dany obiekt budowlany został samowolnie wzniesiony, ewentualna jego legalizacja następowała przy zastosowaniu środków z art. 37 i następne ustawy Prawo budowlane z dnia 24 października 1974 r. Stanowisko doktryny i judykatury pozostawało w tym przedmiocie jednoznaczne. Można tutaj wskazać chociażby na wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 6 grudnia 2007 r. (II SA/Wr 303/07), zgodnie z którym likwidacja samowoli budowlanej popełnionej przed 1 stycznia 1995 r. – niezależnie od tego czy popełniono ją w okresie obowiązywania ustawy z 1974 r. czy też wcześniej, następuje w oparciu o przepisy ustawy z 1974 ----Obiekty wzniesione do 1 stycznia 1995 z 1974 r. znacząco różniła się od obecnie obowiązującego aktu w zakresie dotyczącym zjawiska samowoli budowlanej. W myśl art. 37 ust. 1 Prawa budowalnego z 1974 r. przymusowej rozbiórce z mocy ustawy podlegały tylko obiekty znajdujące się na terenie, który zgodnie z przepisami był przeznaczony pod zabudowę innego rodzaju, lub gdy obiekt powodował, bądź w razie wybudowania spowodowałby, niebezpieczeństwo dla ludzi czy mienia, albo niedopuszczalne pogorszenie warunków zdrowotnych lub użytkowych dla otoczenia. Ust. 2 ww. przepisu umożliwiał podjęcie decyzji o przymusowej rozbiórce lub o przejęciu na własność Państwa bez odszkodowania i w stanie wolnym od obciążeń, jeżeli uzasadniały ją inne ważne przyczyny, poza wymienionymi w ust. 1. Wyjątkowość regulacji z 1974 r. polegała chociażby na tym, że w przypadku gdy obiekt, wybudowany w warunkach samowoli, nie naruszał przepisów prawa, zwłaszcza z zakresu planowania i zagospodarowania przestrzennego, a ponadto pozostawał w zgodzie z wymogami sztuki budowlanej, istniał obowiązek jego legalizacji. Jak podkreśla prof. Z. Niewiadomski w swoim komentarzu do Prawa budowlanego, ten stan prawny powodował, że inwestorzy nierzadko wybierali drogę późniejszej legalizacji obiektu w miejsce uciążliwych starań o pozwolenie na budowę, a liczba samowoli rosła z roku na rok. 2 Mając powyższe na względzie ustawodawca zdecydował się na rozwiązanie zupełnie odmienne, można by powiedzieć - rewolucyjne. Dla miłośników budowania ,,na dziko” nastały trudne wzniesione po 31 grudnia 1994 z dnia 7 lipca 1994 r. wprowadziła w art. 48 regulację, zgodnie z którą samowola budowlana, niezależnie od tego, czy obiekt budowlany był wzniesiony zgodnie z prawem i wymogami sztuki budowlanej, czy tez z ich naruszeniem, skutkowała nakazem rozbiórki. Jedynym wyjątkiem od tak ukształtowanej zasady była regulacja art. 49 w ówczesnym brzmieniu, dopuszczająca możliwość legalizacji samowoli budowlanej po 5 latach od jej popełnienia. W konsekwencji, jeżeli upływ ww. okresu nie nastąpił, nakazowi rozbiórki podlegały również te obiekty, które choć zbudowane bez pozwolenia na budowę, były zgodne z prawem i regułami sztuki budowlanej. Takie działanie niewątpliwie mijało się z celem i logiką, gdyż inwestorzy – po wykonaniu nakazu rozbiórki – nierzadko występowali o pozwolenie na budowę dotyczące takie samego obiektu, jaki wcześniej uległ przymusowej rozbiórce. Jak zauważa się w doktrynie, ww. regulacja, chociaż zgodna z prawem europejskim, nie znajdowała zastosowania w żadnym z krajów Unii Europejskiej i trudno jest znaleźć argumentację przemawiającą za zasadnością jej wprowadzenia w takim Nie można jednak nie wspomnieć, iż Trybunał Konstytucyjny zarówno w wyroku z dnia 12 stycznia 1999 jak i w wyroku z dnia 26 marca 2002 iż wynikający z art. 48 Prawa budowlanego wymóg bezwzględnego przestrzegania obowiązku uzyskania pozwolenia budowlanego, odpowiada sformułowanym w art. 31 ust. 3 Konstytucji RP warunkom ograniczenia praw obywatelskich jako ,,koniecznych w demokratycznym państwie dla (…) porządku publicznego, (…) ochrony środowiska (…) wolności i praw innych osób”. Jak stwierdził Trybunał, naruszający prawo powinien liczyć się z faktem, iż minimalną konsekwencją naruszenia prawa jest przywrócenie stanu poprzedniego. Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego zmierzało natomiast w stronę łagodzenia rygoryzmu ww. regulacji, wskazując, iż może ona być stosowana tylko i wyłącznie wtedy, gdy wszystkie wymogi w tym przepisie przewidziane zaistnieją kumulatywnie6. Art. 48 Prawa budowlanego w brzmieniu nadanym ustawą z 27 marca 2003 r. o zmianie ustawy Prawo budowlane oraz o zmianie niektórych innych ustawObecne brzmienie art. 48 Prawa budowlanego łagodzi rygoryzm poprzedniej regulacji. Wprawdzie ustawodawca dalej traktuje samowole budowlaną jako zjawisko negatywne, ale w przeciwieństwie do poprzedniego rozwiązania, łagodzi represyjność przepisów, dopuszczając możliwość legalizacji obiektu budowlanego wzniesionego wprawdzie bez pozwolenia na budowę, ale w zgodzie z przepisami sztuki budowlanej. Inwestorzy muszą się jednak liczyć z obowiązkiem zapłaty wysokiej opłaty legalizacyjnej. Przepis art. 48 Prawa budowlanego w brzmieniu obowiązującym ma zastosowanie do tych samowoli budowlanych, które zaistniały pod rządami tego przepisu. To oznacza, że do samowoli budowlanych popełnionych przed dniem wejścia w życie ustawy z 27 marca 2003 r. o zmianie ustawy Prawo budowlane, tj. przed 11 lipca 2003 r. zastosowanie ma przepis art. 48 Prawa budowlanego w brzmieniu pierwotnym, z tym że do postępowań o samowolę budowlaną wszczętych przed dniem wejścia w życie ww. ustawy z 2003 r., a niezakończonych decyzją ostateczną, stosuje się przepisy tej ustawy, umożliwiające legalizację obiektu budowlanego (jego części) będącego w budowie lub wybudowanego bez wymaganego pozwolenia na budowę albo zgłoszenia bądź też mimo wniesienia sprzeciwu właściwy 103 ust. 2 Prawa budowlanegoJak wynika z ww. przepisu, do obiektów budowlanych samowolnie wzniesionych przed 1 stycznia 1995 r. lub w stosunku do których przed tym dniem zostało wszczęte postępowanie administracyjne, stosuje się ,,stare” Prawo budowlane, tj. z 1974 r., umożliwiające legalizację obiektu po wykluczeniu przesłanek określonych w art. 37 ust. 1 starego Prawa budowlanego, czyli sprzeczność z planem oraz niebezpieczeństwo dla ludzi lub mienia albo niedopuszczalne pogorszenie warunków zdrowotnych lub użytkowych dla otoczenia. Jak zauważa się w orzecznictwie, przez pojęcie obiektu, którego budowa została zakończona przed dniem wejścia w życie ustawy Prawo budowlane z 1994 r. należy rozumieć obiekt całkowicie wykończony, jak i obiekt nieukończony lub jego część wybudowaną pod rządami ustawy Prawo budowlane z 1974 W sytuacji, gdy obiekt był wprawdzie samowolnie realizowany przed 1 stycznia 1995 r., jednakże zakończenie budowy nastąpiło już pod rządami obecnie obowiązujących przepisów ustawy Prawo budowlane, wówczas należy przyjąć, że zastosowanie mają przepisy tej ustawy, która obowiązywała w chwili zakończenia budowy. Właściwą do zastosowania ustawę wyznacza zatem moment zrealizowania przez inwestora całości prac budowlanych składających się na obiekt z dnia 10 maja 2007 r. o zmianie ustawy Prawo budowlane oraz niektórych innych ustawLegalizację samowoli budowlanej bez opłaty legalizacyjnej wprowadziła czasowo ustawa z dnia 10 maja 2007 r. Stosownie do regulacji art. 3 tej ustawy, do dnia 1 stycznia 2008 r. do obiektu budowlanego lub jego części, wybudowanego bez wymaganego pozwolenia na budowę albo zgłoszenia, bądź też pomimo wniesienia sprzeciwu przez właściwy organ administracji, jeżeli budowa została zakończona po 31 grudnia 1994 r., a przed 11 lipca 1998 r., i przed 11 lipca 2003 r. nie zostało wszczęte postępowanie administracyjne przez właściwy organ nadzoru budowlanego przepisów art. 48 – 49b ustawy Prawo budowlane nie stosuje się, a właściciel może wystąpić o pozwolenie na użytkowanie przedmiotowego obiektu lub jego części, po spełnieniu warunków określonych w art. 57 ust. 3 ustawy Prawo budowlane. Jeżeli obiekt budowlany narusza przepisy lub ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w zakresie umożliwiającym doprowadzenie obiektu do stanu zgodnego z prawem, właściwy organ nadzoru budowlanego, w drodze postanowienia, nakłada na inwestora obowiązek usunięcia tych naruszeń w wyznaczonym terminie, pod rygorem rozbiórki obiektu lub jego części. Organ nakazuje też rozbiórkę, jeżeli właściciel nie uzyska pozwolenia na użytkowanie. Omawianą regulację stosuję się także do spraw wszczętych, a niezakończonych do dnia wejścia w życie epizodycznej ustawy z dnia 10 maja 2007 r. Autor: aplikant radcowski Kamila Olkowicz, KPRF Law OfficeLITERATURA:1. Wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 6 grudnia 2007 r., sygn. akt II SA/Wr 303/07, Lex 204966 2. Z. Niewiadomski, Prawo budowlane Komentarz, wyd. 6, Wydawnictwo Beck, Warszawa 2015 r., str. S. Jędrzejewski, Proces budowlany, Zagadnienia administracyjno – prawne, Bydgoszcz 1995 r., Wyrok TK z dnia 12 stycznia 1999 r., P 2/98, OTK 1999, Nr 1, poz. Wyrok TK z dnia 26 marca 2002 r., SK 2/01, OTK –A 2002, Nr 2, poz. Wyrok NSA z dnia 28 kwietnia 1999 r., sygn. akt IV SA 903/97, Wyrok NSA z dnia 31 października 1996 r., sygn. akt SA/Kr 2859/95, OSP 1997 nr 12, poz. KPRF LAW OFFICE Legalizacja samowoli – uprawnienie, a nie obowiązek. Warto zwrócić uwagę na nowy przepis Prawa budowlanego dodany do ustawy w 2020 roku w wyniku nowelizacji. Chodzi o art. 48a, zgodnie z którym procedura legalizacji obiektu wybudowanego w warunkach samowoli budowlanej wszczynana jest na wniosek. Artykuł 103 ust. 2 obowiązującego [link= budowlanego[/link] mówi, że jeżeli nielegalna budowa została zakończona przed dniem wejścia w życie prawa budowlanego z 1994 r. (tj. przed 1 stycznia 1995 r.) lub też zostało wszczęte postępowanie administracyjne, to do samowoli stosuje się art. 37 – 40 [link= budowlanego z 1974 r.[/link] Prawo budowlane z 1994 r. nie definiuje jednoznacznie, co należy uznać za „zakończenie budowy”. Jest jednak wiele orzeczeń sądów administracyjnych w tej sprawie. W wielu wyrokach składy orzekające sądu administracyjnego przyjmowały, że przepisy ustawy z 1974 r. stosuje się do obiektów, które nie później niż do 31 grudnia 1994 r. były wybudowane w stopniu umożliwiającym wydanie w tym czasie pozwolenia na ich użytkowanie. Są jednak i takie wyroki, w których sąd dochodził do wniosku, że do uznania budowy za zakończoną wystarczy ustalenie, iż obiekt był 31 grudnia 1994 r. co najmniej w stanie surowym zamkniętym (odnosząc się, chyba niezasadnie, ale korzystnie dla sprawców, do definicji zakończenia budowy z ustawy o gospodarce nieruchomościami). Był też i taki wyrok sądu administracyjnego, w którym wyrażono pogląd, że prawo budowlane z 1974 r. ma również zastosowanie do obiektu, którego budowy co prawda nie zakończono przed 31 grudnia 1994 r., ale po tej dacie również nie prowadzono żadnych robót budowlanych. Jak widać, stosowanie starych przepisów przysparza wielu problemów. I chociaż nie obowiązują od 15 lat, to regulacje zawarte w art. 103 ust. 2 prawa budowlanego z 1994 r. wymuszają, aby zarówno nadzór budowlany, jak i sprawcy samowoli budowlanej sprzed kilkunastu lat mieli wiedzę na ich temat. Artykuł 103 ust. 2 mówi także o wszczętym postępowaniu administracyjnym. Chodzi o toczące się wciąż postępowania w sprawie samowolnej budowy, które rozpoczęto przed 1 stycznia 1995 r. Wprawdzie od tej daty minęło wiele lat, ale wciąż zdarzają się przypadki niezakończonych spraw, nie ma jednak ich dużo. Zdecydowanie więcej jest przypadków legalizacji starych samowoli dopiero niedawno ujawnionych. Przy starej samowoli częstym problemem jest udowodnienie, kiedy dokładnie doszło do jej popełnienia. Przyjmuje się, że obowiązek ustalenia daty zakończenia budowy ciąży na nadzorze budowlanym (gdy postępowanie jest prowadzone z urzędu) lub na inwestorze (gdy postępowanie jest prowadzone po uprzednim złożeniu przez niego wniosku). Orzecznictwo w tym zakresie nie jest jednak jednoznaczne. Wszystko zależy więc od podejścia prowadzącego dane postępowanie legalizacyjne, a w razie sporu – od sądu administracyjnego. Inspektor nadzoru budowlanego w toku postępowania legalizacyjnego bada zgodność z przepisami i miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Bierze więc pod uwagę takie same przesłanki, jakie uwzględnia się w postępowaniu, które toczy się na podstawie obecnie obowiązujących przepisów. [ramka][b]Uwaga![/b] Pod uwagę bierze się miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego obowiązujący w dacie dopuszczenia się samowoli, a jeżeli jego ustalenia były niekorzystne dla inwestora, to obecnie obowiązujący (jeżeli taki jest). Pozwolenie na użytkowanie wydaje się na podstawie art. 42 prawa budowlanego z 1974 r. Podstawowa różnica jest jednak taka, że nie płaci się wymaganej obecnie opłaty legalizacyjnej. Dlatego wielu inwestorów stara się legalizować na starych zasadach. Jest to bowiem dla nich korzystniejsze, bo tańsze.[/ramka] [srodtytul]Gdzie szukać dokumentów[/srodtytul] Jak udowodnić, że do samowoli doszło przed 15 laty, a nie całkiem niedawno? Nie jest to takie proste. Dopiero bowiem od 1999 r. urzędy (obecnie są to starostwa lub prezydenci w miastach na prawach powiatu) archiwizują akta dotyczące wydanych pozwoleń na budowę. Wcześniej takiego obowiązku nie było. Co najwyżej można się posiłkować książkami ruchu budowlanego – prowadziły je przed laty gminy (wiele lat temu to one wydawały pozwolenia na budowę). W książkach tych zapisywały wydane pozwolenia budowlane, pozwolenia na użytkowanie etc. Kiedy gminom odebrano prawo wydawania pozwoleń, dokumenty te trafiły do urzędów rejonowych, a potem powinny się znaleźć w archiwach akt nowych i to tam trzeba ich szukać. Nie wszystkie się jednak zachowały. Zawsze jako dowód mogą posłużyć stare rachunki, np. za roboty budowlane, za zakupione materiały etc. Można też przedstawić zeznania świadków, a także zdjęcia lotnicze. W Warszawie znajduje się Centralny Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii z siedzibą przy ul. Jana Olbrachta 94B. Dysponuje on zdjęciami lotniczymi terenu całej Polski z różnych okresów – jeżeli na takim zdjęciu widać, że budynek stoi i jego budowa jest już zakończona, to będziemy mieli mocny dowód w ręku. Takie zdjęcie można zamówić w tym ośrodku. [srodtytul]Jakie formalności[/srodtytul] W prawie budowlanym z 1974 r. tylko rozbiórki można było dokonać na zgłoszenie. W pozostałych wypadkach niezbędne było pozwolenie na budowę. [ramka][b]Kiedy pozwolenie na budowę na podstawie prawa budowlanego z 1974 r.[/b] Uzyskania pozwolenia na budowę zgodnie z przepisami budowlanym obowiązującymi do 31 grudnia 1994 r. wymagały: 1) wykonanie i rozbudowa stałych i tymczasowych budynków, 2) wykonanie i rozbudowa budowli stałych służących do celów wypoczynku, rozrywki i sportu, 3) wykonanie stałych budowli mostów i wiaduktów komunikacji kolejowej i drogowej o rozpiętości powyżej 15 m oraz dwupoziomowych skrzyżowań obiektów komunikacyjnych, 4) wykonanie stałych sieci lub linii uzbrojenia terenu: wodociągowych, kanalizacyjnych, cieplnych, gazowych, elektroenergetycznych, telekomunikacyjnych i na paliwa płynne, z wyjątkiem sieci i linii uzbrojenia terenu poszczególnych nieruchomości, pasów drogowych, obszarów kolejowych i lotnisk, 5) realizacja innych inwestycji budowlanych: przewidzianych na terenach użytkowanych dotychczas na inne cele lub których wykonanie mogłoby spowodować wprowadzenie, utrwalenie albo zwiększenie istniejących ograniczeń, uciążliwości, pogorszenie warunków ochrony środowiska, sanitarnych lub bezpieczeństwa ludzi bądź mienia na terenach sąsiednich, 6) wykonywanie w miejscach publicznych pomników, posągów i wodotrysków, stałych urządzeń wpływających na wygląd obiektów budowlanych, takich jak urządzenia reklamowe i ogłoszeniowe, oraz kapliczek i innych podobnych obiektów kultu religijnego (z wyłączeniem budowy pomników, posągów, kapliczek i innych podobnych obiektów kultu religijnego na terenach cmentarzy i terenach przykościelnych, związanych z wykonywaniem kultu religijnego), 7) wykonywanie stałych ogrodzeń: od strony dróg (ulic) i placów publicznych oraz od innych miejsc publicznych, z cementu jako pełne oraz z kształtowników metalowych i blach lub ze stali budowlanej, niezależnie od położenia tych ogrodzeń.[/ramka] Postępowanie o wydanie pozwolenia na użytkowanie obiektu wieńczące postępowanie o legalizację samowoli sprzed 1 stycznia 1995 r. powinno być prowadzone także według przepisów ustawy z 1974 r. [ramka][b]Pozwolenie na użytkowanie[/b] [b]Stanowisko Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego[/b] (fragment) Zdaniem NSA wyrażonym w wyroku z 30 stycznia 2009 r. (sygn. akt II OSK 29/08) samowola powstała pod rządami prawa budowlanego z 1974 r., co przesądza o konieczności zastosowania do legalizacji samowoli przepisów tej właśnie ustawy, a nakaz wykonania określonych czynności w celu uzyskania pozwolenia na użytkowanie wydany na podstawie art. 42 prawa budowlanego z 1974 r. winien skutkować zastosowaniem trybu i przesłanek ujętych w tym przepisie. Oznacza to, że do udzielenia pozwolenia na użytkowanie w przypadku legalizacji samowoli budowlanej powstałej przed 1995 r. należy stosować art. 42b ustawy – Prawo budowlane z 1974 r., a nie art. 55 ustawy – Prawo budowlane z 1994 r.[/ramka] Pozwolenie na użytkowanie wydawane na podstawie art. 42 prawa budowlanego z 1974 r. różni się od obecnego tym, że nie można ograniczyć stron postępowania jedynie do inwestora. W tym czasie przepisy nie zawierały specjalnych uregulowań. Z tego powodu strony postępowania o wydanie pozwolenia na podstawie przepisów z 1974 r. będą ustalane na zasadach ogólnych z art. 28 [link= postępowania administracyjnego[/link]. Kolejna różnicą jest brak podstaw do żądania oświadczenia o prawie do dysponowania terenem na cele budowlane. Czyli legalizacji może dokonać sprawca niezależnie od tego, czy prawo do terenu posiada czy nie. Nie ma natomiast różnicy w zakresie dokumentów koniecznych do przedłożenia przez inwestora. W obecnie obowiązującej ustawie dokumenty te wymienia art. 57 prawa budowlanego. Natomiast art. 56 prawa budowlanego z 1974 r. dawał znaczne uznanie administracyjne organom, wskazując na możliwość żądania „informacji i dokumentów” czy też „ekspertyz dotyczących stanu technicznego obiektu”. [ramka][b]Art. 42. USTAWA z 24 października 1974 r. – Prawo budowlane (wyciąg)[/b] ust. 1. Inwestor, właściciel lub zarządca może przystąpić do użytkowania obiektu budowlanego, co do którego wydano przewidziany w art. 40 nakaz dokonania zmian lub przeróbek, dopiero po uzyskaniu pozwolenia na użytkowanie, wydanego przez właściwy terenowy organ administracji państwowej. ust 3. Podstawą do wydania pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego jest stwierdzenie zdatności do użytku wykonanego obiektu. [b]Art. 56.[/b] 1. Terenowy organ administracji państwowej przy wykonywaniu zadań określonych ustawą może żądać od inwestora, właściciela lub zarządcy obiektu budowlanego oraz od wykonawcy robót budowlanych lub producenta materiałów budowlanych informacji i udostępnienia dokumentów związanych z prowadzeniem robót, przekazaniem obiektu budowlanego do użytku lub utrzymaniem obiektu, opracowania instrukcji eksploatacyjnej dla obiektu lub jego części, dostarczenia technicznych ekspertyz dotyczących projektu, materiałów, robót, a także stanu technicznego obiektu budowlanego, oraz określić termin ich dostarczenia. 2. Koszty ekspertyz ponosi inwestor, właściciel lub zarządca obiektu budowlanego albo wykonawca robót budowlanych lub producent materiałów budowlanych. 3. W razie niedostarczenia w wyznaczonym terminie żądanych ekspertyz lub w razie dostarczenia ekspertyz, które niedostatecznie wyjaśniają sprawę będącą przedmiotem ekspertyzy, właściwy terenowy organ administracji państwowej może zlecić wykonanie tych ekspertyz na koszt inwestora, właściciela lub zarządcy obiektu, wykonawcy robót budowlanych albo producenta materiałów budowlanych. [b]Rozporządzenie ministra gospodarki terenowej i ochrony środowiska z 20 lutego 1975 r. w sprawie nadzoru urbanistyczno-budowlanego[/b] [b]Dział 2 Budownictwo jednostek gospodarki uspołecznionej oraz innych jednostek organizacyjnych.[/b] [b]Rozdział 9 Pozwolenia na użytkowanie.[/b] § 33. 1. W wypadkach określonych w art. 42 inwestor występuje o udzielenie pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego po wykonaniu całości robót budowlanych, zamierzonych i nakazanych, po przeprowadzeniu wymaganych przepisami badań i sprawdzeń oraz po doprowadzeniu terenu działki do stanu zgodnego z przepisami, dołączając do wniosku dokumenty wymagane przez właściwy organ. 3. Zdatność do użytku wykonanego obiektu budowlanego stwierdza właściwy organ, korzystając w miarę potrzeby z uprawnień przewidzianych w art. 56. [b]Dział 3 Budownictwo osób fizycznych.[/b] [b]Rozdział 6 Pozwolenia na użytkowanie.[/b] § 59. 1. W wypadkach określonych w art. 42 inwestor występuje o udzielenie pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego po wykonaniu w całości robót budowlanych, zamierzonych i nakazanych, po przeprowadzeniu wymaganych przepisami badań i sprawdzeń oraz po doprowadzeniu terenu działki do stanu zgodnego z przepisami, dołączając do wniosku dokumenty budowy wymagane przez właściwy organ. 3. Zdatność do użytku wykonanego obiektu stwierdza właściwy organ, korzystając w miarę potrzeby z uprawnień przewidzianych w art. 5.[/ramka] [ramka][b]Z wokandy:[/b] - Skoro przepisy prawa budowlanego z 1974 r. nie określały, kto jest stroną postępowania w sprawie o pozwolenie na użytkowanie obiektu, to należało zastosować przepis ogólny – art. 28 kodeksu postępowania administracyjnego [b](wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 4 lutego 2009 r. w Poznaniu, II SA/Po 563/08).[/b] - Użycie w art. 40 ustawy z 1974 r. – Prawo budowlane sformułowania „zmian lub przeróbek” dowodzi, iż czynności legalizacyjne mogą zmierzać wyłącznie do poprawienia stanu technicznego obiektu budowlanego. O ile dla oceny stanu technicznego obiektu budowlanego wymagane jest przedłożenie opracowania bądź ekspertyzy, o tyle można takowego żądać w oparciu o art. 56 prawa budowlanego. Z art. 42 ust. 3 prawa budowlanego wynika, że podstawą do wydania pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego, w stosunku do którego wydano nakaz dokonania zmian lub przeróbek, jest wyłącznie stwierdzenie zdolności do użytku wykonanego obiektu. Nie ma uzasadnienia prawnego dla żądania przedłożenia – poza oświadczeniem uprawnionej osoby o wykonaniu obiektu w sposób zgodny z zasadami sztuki budowlanej i inwentaryzacją powykonawczą obiektu – dowodu stwierdzającego prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane ([b]wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z 3 sierpnia 2006 r., II SA/Bk 141/06)[/b] 1. Organ orzekający w sprawie zezwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego wybudowanego bez pozwolenia na budowę nie ma obowiązku dokonywania ustaleń, czy inwestorowi przysługuje prawo do dysponowania nieruchomością. 2. Udzielenie zezwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego (art. 42 ustawy z 24 października 1974 r. – Prawo budowlane – DzU nr 38, poz. 229 z późn. zm.) nie przesądza o prawie własności gruntu i nie ma bezpośrednio wpływu na ustalenie tych spraw [b](wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 4 listopada z 1991 r., IV SA 927/91).[/b] 1. Wprawdzie podstawą do wydania pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego jest stwierdzenie zdatności wykonanego obiektu do użytku (art. 42 ust. 3 prawa budowlanego z 1974 r.), jednakże ocena zdatności do użytku nie może ograniczać się wyłącznie do zagadnień konstrukcyjno-budowlanych, ale powinna obejmować także zagadnienia określone w art. 5 prawa budowlanego, w tym spełnienie wymagań ochrony środowiska, z uwzględnieniem nie tylko położenia obiektu o charakterze produkcyjnym wraz z urządzeniami stolarskimi względem budynków na działkach sąsiednich, ale również uciążliwości związanych z funkcjonowaniem tego obiektu. 2. Prowadzenie postępowania w sprawie obiektu budowlanego wybudowanego samowolnie przed 1 stycznia 1995 r. nie oznacza zakazu stosowania obecnie obowiązujących przepisów o ochronie środowiska. 3. Wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach możliwe jest także po wybudowaniu obiektu budowlanego, gdyż wymagane jest przed wydaniem decyzji „naprawczych” w trybie ustawy – Prawo budowlane z 1994 r. Skoro tak, to brak jest podstaw, aby od takiej możliwości arbitralnie wyłączyć postępowanie naprawcze prowadzone, w trybie ustawy – Prawo budowlane z 1974 r., wobec obiektów wybudowanych samowolnie przed 1 stycznia 1995 r.[b] (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z 8 października 2008 r., II SA/Go 372/08).[/b][/ramka] [srodtytul]Legalizacja po 1994 r.[/srodtytul] Od 1 stycznia 1995 r. do 11 lipca 2003 r. obowiązywały bardzo restrykcyjne zasady co do samowolnej budowy bez pozwolenia, bez zgłoszenia lub mimo sprzeciwu. Niektórzy inwestorzy mogli jednak wówczas uniknąć wydania nakazu rozbiórki. Artykuł 49 prawa budowlanego (w brzmieniu obowiązującym między 1 stycznia 1995 r. a 11 lipca 2003 r.) stanowił, że nie wydaje się nakazu rozbiórki samowolnie wzniesionego obiektu, jeżeli upłynęło pięć lat od dnia zakończenia budowy. Pod warunkiem że ich inwestycje nie naruszały przepisów ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym, a w szczególności ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Na tej podstawie mogli się starać o pozwolenie na użytkowanie. Jeżeli inwestor nie mógł uzyskać decyzji o pozwoleniu na użytkowanie takiego obiektu, organ nadzoru wydawał nakaz rozbiórki. Powstał jednak problem z zastosowaniem tego przepisu. Prawo budowlane, które go wprowadziło, weszło w życie 1 stycznia 1995 r., możliwość stosowania regulacji zawartych w art. 49 ustawy powstała jednak dopiero po upływie pięciu lat, czyli od 1 stycznia 2000 r., i obowiązywała do 10 lipca 2003 roku. Wtedy bowiem weszła w życie nowelizacja prawa budowlanego, która zmieniła ten przepis (zapis art. 49). Wspomniana nowelizacja nie przewidywała żadnego okresu przejściowego, w którym sprawcy samowoli budowlanej mogliby z tego przepisu skorzystać po jego zmianie. Do Trybunału Konstytucyjnego trafiło pytanie prawne w tej sprawie. W [b]wyroku z 18 października 2006 r. (sygn. P27/05) Trybunał Konstytucyjny[/b] stwierdził niekonstytucyjność dwóch przepisów przejściowych. Ustawodawca przygotował nowelizację przepisów prawa budowlanego, a na jej podstawie doszło do przywrócenia praw nabytych, z dniem wejścia w życie tej nowelizacji, tj. z dniem 20 czerwca 2007 r. Od tej daty do 31 grudnia 2007 r. można było legalizować samowolne budowy kończone po 1 stycznia 1995 r., ale przed 11 lipca 1998 r. Z bezpłatnej legalizacji skorzystały osoby, które wcześniej nie występowały o pozwolenie na użytkowanie obiektu ani nie próbowały w inny sposób zalegalizować budynku wzniesionego z naruszeniem prawa. Musiały też przed tą datą przez pięć lat użytkować budynek (lub inny obiekt) będący samowolną budową, bez konieczności wnoszenia opłat. Obecnie tej możliwości już nie ma – w stosunku do osób, które popełniły samowolę po 1 stycznia 1995 r., stosuje się aktualnie obowiązujące przepisy. [ramka][b]Uwaga![/b] Nadzór budowlany, prowadząc postępowanie dotyczące budynku (innego obiektu budowlanego) budowanego albo wybudowanego bez wymaganego pozwolenia na budowę, musi jednoznacznie ustalić, na podstawie jakich przepisów będzie prowadził to postępowanie, a następnie wydać decyzję administracyjną. Do 11 lipca 2003 roku nadzór budowlany ustalał, czy postępowanie powinno być wszczęte na podstawie art. 48 czy też art. 50 i 51 ustawy. Artykuł 48 ustawy dotyczy samowolnie realizowanej budowy obiektu budowlanego. Artykuły 50 i 51 dotyczą wykonywania innych robót budowlanych niż budowa. Jeżeli postępowanie zostało wszczęte na podstawie art. 48 ustawy, a z materiału dowodowego wynikało, że powinno być ono prowadzone według art. 50 i 51 ustawy, postępowanie takie było umorzone i wszczynane nowe według właściwej podstawy prawnej. Nadzór budowlany, wszczynając postępowanie dotyczące samowoli budowlanej, nie mógł w zależności od własnego uznania stosować zamiennie art. 48 lub 50 i 51 ustawy. Od 11 lipca 2003 r. art. 48 ustawy dotyczy jedynie budowy obiektu budowlanego lub jego części bez wymaganego pozwolenia na budowę.[/ramka] Organy nadzoru budowlanego w praktyce uznają, że samowolne wykonanie urządzenia budowlanego związanego z istniejącym legalnie obiektem budowlanym należy traktować jako wykonanie robót budowlanych innych niż budowa, a więc nie można zastosować art. 48 ustawy. Obiekt budowlany uzyskuje charakter urządzenia budowlanego poprzez związanie funkcjonalne z obiektem budowlanym, jeżeli jednocześnie zapewnia możliwość użytkowania tego obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem. Dotyczyć to może np. ogrodzenia realizowanego wokół zabudowanej działki. Również w aktualnym stanie prawnym nadzór budowlany musi rozstrzygać, czy właściwą podstawą do prowadzenia postępowania w sprawie samowoli budowlanej jest art. 48 lub art. 49b albo art. 50 i 51. Jest to istotne, ponieważ przepisy te przewidują różniące się między sobą procedury. [ramka][b]Z wokandy[/b] - Moment zakończenia budowy to stan faktyczny. Decyduje faktyczne zakończenie prac związanych ze wznoszeniem budynku. Nie jest to uzależnione od dopełnienia formalnych obowiązków przewidzianych w przepisach prawa budowlanego. W szczególności nie jest konieczne uzyskanie prawa do użytkowania budynku (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 10 marca 2006 r., sygn. akt II OSK 625/05). - Nie ma znaczenia to, czy zawiadomiono właściwy organ o zakończeniu budowy oraz wypełniono inne obowiązki związane z zakończeniem procesu budowlanego (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 3 lutego 2005 r., sygn. akt III SA/Wa 1835/04). - Za zakończenie budowy obiektu budowlanego może być uznane doprowadzenie budynku do stanu, w którym – przynajmniej w części – będzie możliwe przystąpienie do użytkowania zgodnie z jego przeznaczeniem. Oznacza to, że jeżeli prace budowlane zakończyły się przed 1 stycznia 1995 r. i umożliwiały użytkowanie (także w części) obiektu, to budowę należy uznać za zakończoną (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 20 marca 1997 r., sygn. akt SA/Ka 2178/95). - W przypadku prowadzenia postępowania na podstawie art. 37 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 103 § 2 prawa budowlanego organ nadzoru budowlanego powinien ustalić przeznaczenie terenu, na którym położony jest obiekt budowlany będący przedmiotem postępowania, według przepisów o planowaniu przestrzennym, w tym przepisów miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obowiązujących w dacie rozstrzygania sprawy przez ten organ (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 19 lutego 2009 r., II SA/Kr 1094/08). - Prowadzenie postępowania w sprawie obiektu budowlanego wybudowanego samowolnie przed 1 stycznia 1995 r. nie oznacza zakazu stosowania obecnie obowiązujących przepisów o ochronie środowiska. Wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach możliwe jest także po wybudowaniu obiektu budowlanego, gdyż wymagane jest przed wydaniem decyzji „naprawczych” w trybie prawa budowlanego z 1994 r. Skoro tak, brak jest podstaw, aby od takiej możliwości arbitralnie wyłączyć postępowanie naprawcze prowadzone w trybie prawa budowlanego z 1974 r. wobec obiektów wybudowanych samowolnie przed 1 stycznia 1995 r. [b](wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 18 września 2008 r., sygn. akt II SA/Gd 318/08).[/b] 6) Legalność zabudowy wzniesionej w 1970 r. należy ocenić według przepisów ustawy – Prawo budowlane z 1961 r. W przypadku ustalenia, że dany obiekt budowlany został samowolnie wzniesiony, ewentualna legalizacja tego obiektu następuje przy zastosowaniu środków z art. 37 i następnych prawa budowlanego z 1974 r. [b](wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 29 listopada 2005 r., sygn. akt VII SA/Wa85/04).[/b][/ramka] [ramka][srodtytul]Zobacz cały poradnik [link= zalegalizować samowolę budowlaną"[/link][/ramka][/srodtytul]

Dokument do pobrania - wzór DOCX 2023. Legalizacji obiektu budowlanego można dokonać w sytuacji, gdy został on wybudowany (lub trwa jego budowa) bez pozwolenia na budowę w Brzesku udzielonego wcześniej przez urząd. Aby doszło do legalizacji, należy złożyć odpowiedni wniosek.

Nadzór budowlany po wykryciu, że inwestycja jest niezgodna z przepisami Prawa budowlanego, a więc stanowi samowolę budowlaną, wydaje postanowienie o wstrzymaniu budowy i zarazem powiadamia inwestora o możliwości legalizacji samowoli budowlanej. Legalizacja wiąże się z obowiązkiem zapłaty opłaty legalizacyjnej. Inwestor ma 30 dni na złożenie wniosku o legalizację samowoli budowlanej, jeśli się na to zdecyduje, nadzór budowlany wdroży procedurę legalizacyjną. Zalegalizowanie dobudówki Rodzice byli właścicielami domu jednorodzinnego wybudowanego 1972 r. W 1993 r. decyzją burmistrza uzyskali pozwolenie na nadbudowę budynku mieszkalnego i dobudowę budynku gospodarczego z garażem. W 1994 r. dobudówka została ukończona i zamieszkana (budynek gospodarczy graniczy z sąsiadami). Jeżeli sąsiedzi się zmienili, to czy... Legalizacja altany na działce rolnej Czy mogę zalegalizować budowę domku/altany (24 m 2 ) na działce rolnej bezpłatnie? Czy po ewentualnej legalizacji będę mógł go wyremontować i rozbudować bez konieczności odrolnienia działki? Nie jestem rolnikiem, domek był wybudowany ponad 20 lat temu. Jestem właścicielem tej ziemi od 5 lat. Powierzchnia ziemi to 0,6 ha, kat. V i VI. Budowa domu bez pozwolenia - samowola budowlana i jej konsekwencje Nie złożyłem wniosku ani dokumentacji o pozwolenie na budowę domu, a rozpocząłem budowę. Dom wybudowałem w tym roku latem, to znaczy – on jest nadal w budowie. Zrobiłem tak, bo pomyślałem, że teraz przeprowadzę roboty, a zimą, gdy jest więcej czasu, złożę wszystkie niezbędne papiery i będzie w porządku, bo... Samowola budowlana na działce ROD Działkę wspólnie z żona nabyłem w 2005 r. Na działce znajdowała się altana, którą w 2017 r. zburzyłem i postawiłem po obrysie istniejącej nową z drewna o wymiarach 44 m 2 i wysokości 6 m oraz taras 12 m 2 bez żadnych dokumentów wyłącznie z nieoficjalną zgodą Zarządu, czyli pobudowałem altanę jako... Zalegalizowanie budowy domku letniskowego Chcę zalegalizować budowę domku letniskowego wybudowanego w latach 1993–1994. Zostałem ukarany grzywną za wyłączenie terenu z produkcji leśnej. Przy płatności pani powiedziała, że jeżeli zapłacę teraz, to zalegalizuję budowę i domek naniosą na plan. Domek letniskowy postawiony bez pozwolenia Zakupiłem działkę budowlaną, która kiedyś była działka rekreacyjna. Postawiono na niej domek letniskowy ok. 45 m 2 , z drewna, bez pozwolenia. Ten domek stoi już ze 25 lat. Czy jest możliwość, aby zalegalizować taki budynek w jakiś sposób? Dom w spadku który jest samowolą budowlaną Sprawa dotyczy odziedziczonego domu w spadku który jest samowolą budowlaną. Mam problem, gdyż odziedziczyłem spadek po ojcu w postaci niedokończonego domu. Budynek jest w stanie surowym otwartym z więźbą dachową odeskowaną, przykrytą papą. Data wydania pozwolenia na budowę to rok 2011. Dziennik budowy jest też prowadzony do ukończenia... Odziedziczenie budynków bez odbioru budowlanego - jak zalegalizować? Wraz z siostrą odziedziczyłam działkę z dwoma budynkami. Pierwszy budynek mieszkalny, drugi garaże z nadbudówką. Jak się okazało, garaże z nadbudówką nie mają odbioru budowlanego. W dzienniku budowy jest ostatni wpis z 1998 r. kierownika budowy o zakończeniu budowy. Dokumenty o zakończeniu budowy nigdzie nie został... Donos sąsiada do PINB w sprawie rozbudowy domu Sąsiad złożył na mnie donos do PINB. Jego działka graniczy z moją, ale nie jest zabudowana. Problem polega na tym, że mam błędnie wydane pozwolenie na rozbudowę domu. Dom jest dłuższy o 2 m od tego, co jest w pozwoleniu i ma okna od strony sąsiedniej działki, bo urząd nie zauważył, że jest to źle zaznaczone na projekcie. Czy to... Kara za zrobienie fundamentów domu bez pozwolenia - legalizacja czy rozbiórka? Od dłuższego czasu załatwiam ze swoim partnerem dokumenty dotyczące budowy domu. Jeszcze nie otrzymaliśmy pozwolenia, ale postanowiliśmy zrobić fundamenty. Niestety otrzymaliśmy informację z nadzoru budowlanego – sąsiadka zgłosiła, że prawdopodobnie nie mamy pozwolenia na budowę. Poszliśmy do urzędu i powiedziano nam, że mamy dwa wyjścia: albo... Koszty legalizacji werandy W 2003 roku zakupiłem dom szeregowy, piętrowy wraz z werandą. Sprzedający nie poinformował mnie, że weranda została dobudowana do istniejącego budynku bez stosownych zezwoleń. Teraz, ponieważ noszę się z zamiarem sprzedaży domu, chciałbym zalegalizować tę werandę. Co powinienem zrobić w tej sytuacji? Jakie poniosę koszty legalizacji? Budowa budynku gospodarczego do 35 m2 Planuję budowę budynku gospodarczego do 35 m 2 na działce budowlanej, na której obecnie znajduje się tylko dom. Zależy mi na usytuowaniu budynku 1-2 m od granicy działki. Czy jest sposób, aby powalczyć o tę odległość? A gdybym postawiła budynek w odległości niezgodnej ze zgłoszeniem, to czy istnieje ryzyko, że będę musiała budynek... Budynek gospodarczy przerobiony na dom bez pozwolenia Pytanie dotyczy legalizacji samowoli budowlanej. Rodzice zamieszkują „budynek gospodarczy” – dostali go w spadku od dziadków i w środku wyremontowali. Budynek jest prawdopodobnie legalny, istnieje jakiś plan. Niestety została wykonana także dobudówka – bez planu, o powierzchni ok. 25 m 2 . W akcie notarialnym... Jak sprawdzić, czy dom sąsiada wybudowany w granicy, powstał legalnie? Sąsiad podczas mojego 20-letniego pobytu za granicą postawił w granicy dom mieszkalny i kilka małych przybudówek. Przypuszczam, że jest to samowola budowlana z lat 1995-1998. Czy mógł dokonać legalizacji tego budynku bez mojej zgody? Przypominam sobie pismo z urzędu gminy sprzed kilku lat, że można zgłosić sprzeciw, ale, o ile dobrze... Legalizacja samowoli budowlanej sprzed 1995 r. Problem dotyczy legalizacji samowoli budowlanej sprzed 1995 r.. Tato ma dom, który odbiega od projektu. Był budowany pomiędzy 1990 a 1994 r. i nie posiada pozwolenia na użytkowanie. W inspektoracie powiedziano nam, że nie ma znaczenia, kiedy dom został wybudowany i że podlega przepisom ustawy z 1994 r. (art. 54). Czy tak faktycznie stanowi... Legalizacja budynku gospodarczego bez kary Mieliśmy na działce rozwalającą się wiatę po poprzednich właścicielach posesji. Mój mąż postanowił wymienić drewno i powiększyć wiatę. Wyszedł z tego drewniany budynek gospodarczy o wielkości 45 m 2 . Niestety po czasie dowiedzieliśmy się, że powinniśmy wcześniej wystąpić o pozwolenie na budowę. Czy jest jakiś sposób, aby teraz... Problemy z legalizacją samowoli budowlanej w gminie Nasz problem to legalizacja samowoli budowlanej w gminie. Został postawiony domek letniskowy na działce leśnej, staramy się o warunki zabudowy, żeby zalegalizować budynek, natomiast gmina cały czas nam odmawia wydania warunków. Mamy dostęp do drogi, mamy obok działki, które korzystają z tej samej drogi, no i płaciliśmy karę za przedwczesny... Wiata i garaże bez pozwolenia, legalizować czy rozbierać - jaka kara? Przeszło 10 lat temu postawione zostały dwa garaże i wiata 5 x 5 bez jakichkolwiek pozwoleń. Jak do tej kwestii podejdzie nadzór budowlany i czy dane obiekty będzie można zalegalizować, czy też organ nadzoru nakaże rozbiórkę wiaty i garaży? Zależy nam na pozostawieniu wiaty jak również garaży, ponieważ z nich korzystamy. Proszę o informacje jaka... Jak zalegalizować domek holenderski? Od 8 lat mam na działce budowlanej postawiony domek holenderski oraz barakowóz. Jak mam zalegalizować ten stan rzeczy w świetle przepisów prawa budowlanego? Obiekty te służą do celów rekreacyjnych od maja do października, mają podłączone media. Legalizacja samowoli budowlanej starego domu Moja mama ze swoim rodzeństwem odziedziczyła kawałek ziemi po mojej babci. Jej rodzeństwo zrzekło się tego spadku, wiec cała ziemia należy teraz do niej. W wykazie na tej ziemi znajduje się jedynie obora, ale oprócz tej obory jest tam jeszcze stary drewniany dom. Moi pradziadkowie postawili go w latach 70. i nigdy nie zarejestrowali. Dom nadaje się... Odpowiedzialność z tytułu samowoli budowlanej Nielegalnie dobudowuję pomieszczenie mieszkalne. Sąsiadka zgłosiła mnie do nadzoru budowlanego. Jaka kara mi grozi? Czy jest sposób, żeby skończyć tę budowę i nie płacić opłaty legalizacyjnej? Dodam, że mam ciężką sytuację rodzinną i finansową i nie stać mnie na tę opłatę. Czy w przypadku samowoli budowlanej dochodzi do przedawnienia? Budynek, a dokładnie obora, został wybudowany w latach 70-80, nie znam konkretnej daty. Jest to samowola budowlana, nie było żadnych planów i pozwoleń. Chciałabym teraz zmienić pokrycie dachu i zgłosić tę wymianę w starostwie. Czy czekają mnie jakieś konsekwencje? Czy taka stara samowola budowlana zalegalizowała się poprzez upływ... Stary budynek gospodarczy bez pozwolenia Jestem właścicielką nieruchomości mieszkalnej, którą przepisali mi rodzice w 1988 r. Nie mieszkam tam, nadal mieszkańcami są moi rodzice. Na terenie posesji, na granicy działek stoi stary budynek gospodarczy. Kiedy nieruchomość należała jeszcze do rodziców, do wspomnianego budynku dobudował swój budynek sąsiad – nie postawił jednak ściany... Jak skorzystać z abolicji w opłacie legalizacyjnej samowoli budowlanej? Co muszę zrobić, aby skorzystać z abolicji w opłacie legalizacyjnej samowoli budowlanej budynku gospodarczo-rekreacyjnego (domek grillowy) o pow. 29 m 2 i wysokości w kalenicy 4,5 m? Dla podanej inwestycji posiadam decyzję o warunkach zabudowy wydaną w r. Obiekt został wybudowany w 2010 roku. Instalacja centralnego ogrzewania jako samowola Przed r. popełniono samowolę budowlaną w postaci wykonania instalacji centralnego ogrzewania. Nowelizacją ustawy roboty te zostały zwolnione od wymagania jakichkolwiek zgód i zezwoleń. Czy nadzór budowlany, który stwierdzi, że w okresie poprzedzającym nowelizację ustawy wykonano samowolę centralnego ogrzewania, może wymagać rozbiórki lub... Zaadaptowanie i przebudowa poddasza bez zgłoszenia i pozwoleń Kilka lat temu zaadaptowałam poddasze swojego domu jednorodzinnego, podwyższając wysokość domu o ok. 50 centymetrów, przy czym kształt dachu został zmieniony. Zbudowałam również garaż. Obie te inwestycje były zrobione bez pozwolenia. Teraz chcę sprzedać dom i boję się, że może to się wydać. Jak rozwiązać ten problem? Legalizacja ogrodzenia od strony ulicy 10 lat temu wybudowałam kuty płot na słupkach metalowych od strony ulicy na długości około 30 m bez zgłoszenia do starostwa. Czy mogę teraz zalegalizować tę budowlę? Czy jest to bezpłatne?

Wiele osób zadaje sobie pytanie o przedawnienie samowoli budowlanej. Przepisy mówią na ten temat jasno: samowola budowlana nie ulega przedawnieniu. Oznacza to, że wybudowane niezgodnie z przepisami obiekty liczące mniej niż 20 lat muszą przejść standardową procedurę legalizacji. Zapis o braku przedawnienia samowoli budowlanej

Samowola budowlana jest w Polsce nadal często spotykanym zjawiskiem. Zazwyczaj zostaje ona wykryta podczas sporu sąsiedzkiego. W takim przypadku jeden z sąsiadów zawiadamia nadzór budowlany o tym, że właściciel znajdującej się obok nieruchomości dopuścił się samowoli budowlanej. Czym w rzeczywistości jest samowola budowlana? Jak przebiega legalizacja samowoli budowlanej w 2022 r? Jak wygląda kwestia opłat legalizacyjnych? Na te i inne pytania odpowiem w moim kolejnym artykule „Legalizacja samowoli budowlanej w 2022 r.”. Jeżeli potrzebujesz pomocy w legalizacji samowoli budowlanej, to zapraszam do kontaktu. Udzielamy konsultacji dla klientów z całej Polski, w tym także online i telefonicznie. Zapraszam do zapoznania się z ofertą mojej Kancelarii Adwokackiej (Adwokat Nieruchomości Poznań) oraz do kontaktu. Samowola budowlana to wzniesienie budynku bez uzyskania decyzji dotyczącej pozwolenia na budowę lub bez dokonania wymaganego zgłoszenia albo rozpoczęcie budowy pomimo uzyskania sprzeciwu od dokonanego zgłoszenia. Zgodnie z polskim prawem istnieje możliwość zalegalizowania samowoli budowlanej. Aby tego dokonać, konieczne jest złożenie wniosku skierowanego do właściwego organu nadzoru budowlanego. Postępowanie w tym zakresie powinno zakończyć się w ciągu 30 dni. Przynajmniej w teorii😊. Zalegalizowanie samowoli budowlanej wiąże się z koniecznością uiszczenia opłaty. W przypadku samowoli budowlanych wzniesionych przed 1995 rokiem zastosowanie znajdują przepisy ustawy Prawo budowlane z 1974 roku. Jeżeli chodzi o samowole budowlane starsze niż 20 lat istnieje możliwość zastosowania postępowania uproszczonego, które bywa niekiedy określane mianem abolicji budowlanej. Samowola budowlana wiąże się z karami administracyjnymi oraz sankcjami karnymi. Decydując się na zalegalizowanie samowoli budowlanej, możesz skorzystać z pomocy prawnika – adwokata lub radcy prawnego. Czym jest samowola budowlana? W obowiązujących obecnie przepisach nie ma definicji samowoli budowlanej. Można ją jednak wyinterpretować z art. 48 ustawy Prawo budowlane. Z przepisu tego wynika, że samowola budowlana powstaje w dwóch sytuacjach, którymi są: brak uzyskania decyzji dotyczącej pozwolenia na budowę; brak dokonania wymaganego zgłoszenia albo rozpoczęcie budowy pomimo uzyskania sprzeciwu od dokonanego zgłoszenia. W Polsce większość istotnych prac budowlanych wymaga albo pozwolenia na budowę, albo przynajmniej jego zgłoszenia do odpowiedniego organu administracji. To, czy dane prace wymagają pozwolenia lub zgłoszenia, uregulowane jest w Prawie budowlanym. Przy czym zasadą jest, że prowadzenie robót budowlanych wymaga uzyskania pozwolenia na budowę. Dotyczy to zwłaszcza domów jednorodzinnych, większych pomieszczeń gospodarczych (garaży, stajni, obór, chlewni), czy obiektów łączących się z infrastrukturą publiczną. W przypadku mniejszych obiektów pozwolenie na budowę nie jest wymagane, ale prace trzeba zgłosić. To dotyczy budynków mieszkalnych o zabudowie do 70m[2], małych oczyszczalni ścieków, małych szamb, niewielkich pomostów, budynków gospodarczych, wiat i garaży do 35m[2]. Informacje, czy Twoja budowa wymagała pozwolenia na budowę lub zgłoszenia, znajdziesz w Prawie budowlanym, w przepisach od art. 28 do art. 31. Jeśli prowadziłeś tego typu prace bez pozwolenia lub zgłoszenia, to dopuściłeś się samowoli budowlanej. Zgodnie z prawem istnienie samowoli budowlanej stwierdza inspektor nadzoru budowlanego, rzadziej wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego. Co jest niezwykle istotne, w przepisach nie przewidziano możliwości przedawnienia samowoli budowlanej. Oznacza to, że może być ona stwierdzona w każdym czasie, nawet po wielu latach, od zakończenia danej inwestycji. Jak zalegalizować samowolę budowlaną? Legalizacja samowoli budowlanej co do zasady jest możliwa. Niestety jest bardzo kosztowna (o czym niżej), ale na szczęście jest możliwa. Aby zalegalizować samowolę budowlaną należy spełnić 2 warunki: projekt zagospodarowania działki lub terenu musi być zgodny z przepisami ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, a także obiekt musi być zgodny z przepisami techniczno-budowlanymi. Podobnie wygląda sprawa z ukończonym już obiektem. Wówczas konieczne staje się sprawdzenie wykonanych prac z obowiązującymi przepisami. W konsekwencji, jeśli wzniosłeś poprawny technicznie budynek, który wpisuje się miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, to masz bardzo dużą szansę na jego legalizację. Poniżej opiszę szczegółowo jak zalegalizować taki budynek. LEGALIZACJA SAMOWOLI BUDOWLANEJ w 2022 R Gdzie zgłosić samowolę budowlaną? W myśl obowiązujących przepisów samowolę budowlaną zgłasza się do organu nadzoru budowlanego. W praktyce jest to najczęściej powiatowy inspektor nadzoru budowlanego. To właśnie on rozpozna daną sprawę i następnie wyda odpowiednią decyzję. Zobacz także: Adwokat Prawo Administracyjne Wniosek o legalizację samowoli budowlanej Do zgłoszenia samowoli budowlanej konieczne jest przygotowanie odpowiedniego wniosku o legalizację samowoli budowlanej. Co ważne, istnieją dwa sposoby jego sporządzenia oraz wniesienia. Można to bowiem zrobić w tradycyjnej, papierowej formie, a także za pośrednictwem strony internetowej właściwego powiatowego inspektoratu nadzoru budowlanego. Wniosek służy zainicjowaniu postępowania administracyjnego, którego celem jest wydanie decyzji w przedmiocie danej samowoli budowlanej. Zanim złożysz wniosek o legalizację samowoli budowlanej sprawdź, czy spełniasz warunki, aby Twoja samowola została zalegalizowana. W tym celu sprawdź, czy na terenie, na którym wzniosłeś budynek obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Jeśli nie obowiązuje, to masz trudniejsze zadanie. Będziesz musiał bowiem zbadać, czy w Twoim przypadku zachodzą warunki, aby gmina wydała decyzję o warunkach zabudowy, odpowiadającą temu, co wybudowałeś. W praktyce nie jest to takie proste. Należy bowiem wziąć pod uwagę bardzo wiele okoliczności i przepisów rozproszonych w różnych aktach prawnych. I lepiej nie zgłaszać takiej samowoli „na żywioł”. Jeśli na etapie zgłoszenia okaże się, że są jakieś problemy, to nie będziesz mieć czasu, aby znaleźć dobre rozwiązanie. Będą Cię bowiem goniły terminy, narzucone przez inspektora budowlanego. W konsekwencji sprawa może zakończyć się nawet rozbiórką! Przed złożeniem wniosku warto też sprawdzić stan techniczny obiektu. W szczególności warto zaangażować architekta, który oceni, czy budynek jest zgodny z projektem. A jeśli nie posiadasz projektu budowlanego, to architekt będzie musiał go przygotować. W przeciwnym wypadku trudno będzie uzyskać zgodę na legalizację. Oczywiście czasami nie ma czasu na odpowiednie przygotowanie się do legalizacji. Taka sytuacja może mieć miejsce, jeśli np. zostaniesz zadenuncjowany przez „życzliwego” sąsiada. Wówczas musisz działać pod presją czasu i sytuacja jest trudniejsza. Dokumenty związane z legalizacją samowoli budowlanej Po tym, jak złożysz już wniosek o zalegalizowanie samowoli budowlanej, organ nadzoru budowlanego wezwie Cię do przedłożenia dokumentów legalizacyjnych. Chodzi tutaj o: zaświadczenie o zgodności budowy z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (dlatego lepiej sprawdzić to wcześniej!); decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu; projekt budowlany (to też lepiej zorganizować wcześniej!); zaświadczenie izby samorządu zawodowego o wpisaniu autora projektu na listę jej członków; oświadczenie dotyczące posiadanego prawa do dysponowania daną nieruchomością na cele budowlane; postanowienie w przedmiocie uzgodnienia z odpowiednim starostą takich kwestii jak linie zabudowy, elewacji, przebiegu dróg oraz uzbrojenia technicznego. Co jest niezwykle istotne, nie musisz składać oryginałów tych dokumentów. Wystarczą bowiem uwierzytelnione kopie. Aby je uzyskać, musisz jednak udać się do notariusza, który sporządzi kopie, a następnie potwierdzi ich zgodność z oryginałem. Kserokopia wykonana na własną rękę będzie jednak niewystarczająca. W sprawach o legalizację samowoli budowlanej możesz spodziewać się także, że organ nadzoru będzie żądał uzupełnienia złożonych przez Ciebie dokumentów. Możesz także spodziewać się inspekcji i oględzin. Organ nadzoru ma bowiem obowiązek starannie zbadać sprawę, w tym ocenić, czy obiekt jest technicznie gotowy do użytkowania. SAMOWOLA BUDOWLANA DOKUMENTY Postępowanie w sprawie legalizacji samowoli budowlanej Po złożeniu wniosku zostanie wszczęte postępowanie o legalizację samowoli budowlanej. Niezwykle istotną kwestią, o której musisz pamiętać, jest brak możliwości modernizacji oraz wykańczania budynku. Oznacza to, że jeżeli prowadzisz jeszcze jakieś prace, muszą one zostać przerwane. W przeciwnym wypadku możesz otrzymać decyzję o rozbiórce. Aby postępowanie w przedmiocie legalizacji samowoli budowlanej mogło zostać wszczęte, konieczne jest złożenie do organu nadzoru budowlanego następujących dokumentów w wyznaczonym terminie: zaświadczenia wójta, burmistrza albo prezydenta miasta o zgodności budowy obiektu z aktualnym planem zagospodarowania przestrzennego; jeżeli tego rodzaju plan nie został jeszcze opracowany, wymagana jest decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu; oświadczenia o prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane aktualnego na dzień opracowania projektu; projektu budowlanego wraz z opiniami, uzgodnieniami, pozwoleniami i innymi dokumentami, wymaganymi przepisami szczególnymi – w czterech kopiach. Jeżeli złożysz te dokumenty w zakreślonym terminie, wówczas będą one traktowane jako wniosek o zatwierdzenie projektu budowlanego i pozwolenie na wznowienie robót budowlanych. Natomiast gdybyś nie dotrzymał tego terminu, będzie się to wiązało z niespełnieniem nałożonych przez inspektora obowiązków, a co za tym idzie, z wydaniem nakazu rozbiórki samowoli budowlanej. Ile trwa legalizacja samowoli budowlanej? Zacznę od tego, jak to wygląda w teorii. Postępowanie dotyczące zalegalizowania samowoli budowlanej toczy się w myśl przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego (KPA). W związku z czym organ nadzoru budowlanego jest zobowiązany do przestrzegania terminów wynikających z tejże ustawy. Otóż zgodnie z art. 35 § 3 KPA załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej – nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, zaś w postępowaniu odwoławczym – w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania. W związku z powyższym legalizacja samowoli budowlanej nie powinna trwać dłużej niż dwa miesiące. Tyle mówią na ten temat przepisy – czyli teoria. Praktyka jest jednak zupełnie inna. W praktyce sprawy o legalizację samowoli budowlanych potrafią trwać wiele miesięcy, a czasami nawet kilka lat. Z czego to wynika? Mianowicie organy nadzoru budowlanego są zobowiązane dokładnie zbadać sprawę. Jak już pisałam wiąże się to z odbywaniem inspekcji, oględzinami, czasami angażowaniem ekspertów. Organy nierzadko wydają też zalecenia zw. z koniecznością dostosowania obiektu do obowiązujących norm technicznych. To zaś wiąże się z czasem i kosztami. Strony często odwołują się od tego typu rozstrzygnięć, co istotnie przedłuża postępowanie. Koszt legalizacji samowoli budowlanej Na legalizację samowoli budowlanej składają się 3 kategorie kosztów: opłaty legalizacyjne (o czym więcej napiszę poniżej), koszty adaptacji obiektu (prace zw. z dostosowaniem obiektu do norm technicznych, koszty architekta), koszty prowadzenia postępowania ( prawnicy, biegli, ewentualne koszty sądowe). Spośród tych kosztów stosunkowo najłatwiej jest oszacować koszt opłaty legalizacyjnej. O jej wysokości zdecyduje organ nadzoru budowlanego na podstawie reguł określonych w przepisach (o czym poniżej). Co jednak niezwykle istotne, jeżeli opłata nie zostanie dokonana w wyznaczonym terminie, będzie się to wiązać z wydaniem decyzji w przedmiocie rozbiórki samowoli. KOSZT LEGALIZACJI SAMOWOLI BUDOWLANEJ Opłaty za legalizację samowoli budowlanej Wysokość opłaty za legalizację samowoli budowlanej uzależniona jest od kilku czynników. Jeżeli została ona dokonana bez wymaganego prawem zgłoszenia, opłata wynosi obecnie 2500 zł albo 5000 zł. Kwota zależy od typu obiektu podlegającego legalizacji. Sprawa komplikuje się w razie budowy bez pozwolenia, ponieważ w takim przypadku powstaje konieczność ustalenia opłaty. Dokonuje go zawsze organ nadzoru budowlanego. Opłata legalizacyjna w razie braku pozwolenia na budowę zależy od następujących okoliczności: kategorii, do której zaliczany jest obiekt, jego wielkości, oraz stawki opłaty. Opłatę liczy się według następującego wzoru: Współczynnik kategorii obiektu (K) x Współczynnik wielkości obiektu (W) x wysokość opłaty za legalizację (S) x 50 x Opłata za legalizację Twojej samowoli Wartości poszczególnych współczynników znajdziesz w tabelce, w dalszej części artykułu. Co ważne, wojewoda może podjąć decyzję dotyczącą odroczenia terminu płatności, rozłożenia opłaty legalizacyjną na raty, a nawet jej umorzenia w całości lub w części. Jest to szczególnie korzystne dla osób, które nie mogą ponieść kosztów związanych z legalizacją samowoli bez znacznego uszczerbku majątkowego. Opłaty legalizacyjne – tabela W przypadku budowy bez pozwolenia wysokość opłaty jest wyliczana na wzoru zawartego w art. 59f ust. 1 ustawy Prawo budowlane. Zgodnie z tym przepisem w przypadku stwierdzenia w trakcie obowiązkowej kontroli nieprawidłowości w zakresie, o którym mowa w art. 59a ust. 2, wymierza się karę stanowiącą iloczyn stawki opłaty (s), współczynnika kategorii obiektu budowlanego (k) i współczynnika wielkości obiektu budowlanego (w). Stawka opłaty, przez którą mnożone są wymienione współczynniki, wynosi 500 złotych. Opłaty legalizacyjne tabela (POBIERZ PDF) OPŁATY LEGALIZACYJNE Czy możliwa jest legalizacja samowoli budowlanej za darmo? W niektórych przypadkach istnieje możliwość zalegalizowania samowoli budowlanej bez konieczności ponoszenia żadnych opłat. Dotyczy ona jednak samowoli, które mają co najmniej 20 lat. Konieczne jest oczywiście zgłoszenie do organu nadzoru budowlanego, a także przedstawienie ekspertyzy technicznej, w której zostanie potwierdzona możliwość bezpiecznego korzystania z danego obiektu, a ponadto geodezyjną inwentaryzację powykonawczą. Inaczej mówiąc, jeżeli właściciel udowodni przed organem nadzoru budowlanego, że jego budynek można użytkować w sposób bezpieczny, ten nie będzie miał innego wyjścia, jak tylko dokonać legalizacji samowoli budowlanej. Legalizacja starych samowoli budowlanych przed 1995 r. W przypadku samowoli budowlanych i ich legalizacji sprzed 1995 roku zastosowanie znajdują przepisy ustawy Prawo budowlane z 1974 roku. Zgodnie z tamtymi regulacjami zalegalizować można samowolę, gdy znajduje się ona na terenie, który zgodnie z przepisami o planowaniu przestrzennym jest przeznaczony pod zabudowę tego rodzaju oraz nie stanowi ona zagrożenia bezpieczeństwa ludzi i nie powodują niedopuszczalnego pogorszenia warunków zdrowotnych lub użytkowych otoczenia. W celu zalegalizowania samowoli budowlanej, o której mowa powyżej, należy wystąpić z wnioskiem do powiatowego inspektora nadzoru budowlanego w przedmiocie wydania pozwolenia na użytkowanie. Należy do niego dołączyć inwentaryzację powykonawczą oraz ekspertyzę techniczną potwierdzającą przydatność obiektu do użytkowania. Legalizacja samowoli budowlanej po 20 latach Na mocy nowelizacji ustawy Prawo budowlane z dnia 13 marca 2020 roku wprowadzono uproszczoną procedurę legalizacji samowoli budowlanych, które są starsze niż 20 lat. Według nowych przepisów organ nadzoru budowlanego nie bada już zgodności z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. W myśl art. 49f ust. 1 ustawy Prawo budowlane, jeżeli doszło do stwierdzenia budowy obiektu budowlanego lub jego części, bez wymaganej decyzji o pozwoleniu na budowę albo bez wymaganego zgłoszenia albo pomimo wniesienia sprzeciwu do tego zgłoszenia – jeżeli od zakończenia budowy upłynęło co najmniej 20 lat, organ nadzoru budowlanego wszczyna uproszczone postępowanie legalizacyjne. Kara za samowolę budowlaną Dopuszczenie się samowoli budowlanej wiąże się z sankcjami natury zarówno administracyjnej, jak i prawnokarnej. W pierwszym z wymienionych aspektów konsekwencją może być wydanie przez organ nadzoru budowlanego decyzji nakazującej rozbiórkę wzniesionego obiektu. W tym kontekście pragnę podkreślić, że kara administracyjna nie ulega przedawnieniu. Oprócz tego możliwe jest nałożenie obowiązku wniesienia opłaty legalizacyjnej w razie wszczęcia postępowania dotyczącego legalizacji. Natomiast jeżeli chodzi o konsekwencje natury prawnokarnej, ustawodawca przewidział jedynie karę grzywny. Tego rodzaju kary są jednak bardzo wysokie i mogą sięgać nawet 1 080 000 złotych. Istotne jest jednak to, że kara grzywny ulega przedawnieniu po upływie 5 lat, licząc od dnia popełnienia przestępstwa. JAK ZALEGALIZOWAĆ SAMOWOLĘ BUDOWLANĄ W 2022 R. Czy istnieje abolicja budowlana? Wiele osób zastanawia się, czy istnieje abolicja budowlana, ponieważ tego typu informację można znaleźć w Internecie. W rzeczywistości pod tym pojęciem należy rozumieć uproszczony tryb legalizacji samowoli budowlanych mających co najmniej 20 lat. Kwestia ta została omówiona we wcześniejszej części artykułu. Problem samowoli budowlanych wciąż jest obecny w polskim obrocie prawnym, czego świadomość miał również ustawodawca podczas projektowania obecnie obowiązujących przepisów. Z tego względu zastosowano możliwość zalegalizowania obiektów, które zostały wybudowane bez załatwienia wymaganych prawem formalności. W tym celu konieczne jest wszczęcie odpowiedniego postępowania przed organem nadzoru budowlanego. Co więcej, istnieje nawet możliwość zalegalizowania samowoli budowlanych sprzed wielu lat, dzięki czemu można uregulować stan prawny wielu nieruchomości. Nierzadko tego typu sprawy wiążą się z koniecznością zgromadzenia obszernej dokumentacji. Jeżeli zatem wiesz, że będzie to dla Ciebie poważny problem, pomyśl o skorzystaniu z pomocy prawnika. Czy Ty lub Twój bliski potrzebujesz pomocy adwokata? Jeśli chciałbyś skorzystać z mojej pomocy, zapraszam do kontaktu. Działam na terenie takich miast jak: Poznań, Luboń, Gniezno, Śrem, Środa Wielkopolska, Grodzisk Wielkopolski, Swarzędz, Leszno, Piła, Kościan, Jarocin, Września oraz Wolsztyn. Posiadam także oddział w Świeciu, pracując w takich miejscowościach jak Grudziądz, Chełmno i Tuchola. W trudnych sprawach działam w CAŁEJ POLSCE! Masz pytania? Napisz! Zadzwoń! Adwokat Marlena Słupińska-Strysik e-mail: biuro@ tel. 61 646 00 40 tel. 68 419 00 45 tel. 52 511 00 65 Komentarze: Stawka opłaty (s) wynosi 500 zł. Jednak należy pamiętać, że jeżeli obiekt już jest użytkowany niezgodnie z prawem budowlanym stawka ta ulega nawet 50-krotnemu podwyższeniu. Może ona więc wynieść minimalnie nawet 5000 zł wzwyż i sięgać do ponad 50 tys. zł. Legalizacja samowoli budowlanej po nowelizacji przepisów Prawo budowlane to zbiór zasad dotyczących wszystkich etapów budowy domów czy innych obiektów budowlanych. We wrześniu 2020 roku ustawa uległa nowelizacji, wskutek której zmieniły się chociażby zasady uzyskiwania pozwolenia na budowę. Zobacz, jakie są najważniejsze zapisy Prawa budowlanego i czego dotyczą najnowsze zmiany. Budowa to niestety nie tylko zakup wymarzonego projektu domu oraz znalezienie idealnej działki. Proces ten wiąże się z dopełnieniem wielu formalności, otrzymaniem pozwolenia na budowę oraz przeprowadzenia prac zgodnie z wytycznymi takich dokumentów jak, chociażby miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Chcąc nie pogubić się w gąszczu swoich praw i obowiązków, warto zapoznać się z Prawem budowlanym i na bieżąco śledzić jego nowelizacje. Prawo budowlane – czym właściwie jest? Podstawą podejmowania jakichkolwiek prac budowlanych na terenie Polski jest Prawo budowlane, kształtowane przepisami Ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku. Zgodnie z tym aktem prawnym przepisy ustawy Prawo budowlane dotyczą działalności obejmującej sprawy związane z: projektowaniem, budową, utrzymaniem i rozbiórką obiektów budowlanych. Ustawa określa też zasady działania organów administracji publicznej we wspomnianych dziedzinach. W Polsce ustawa Prawo budowlane jest najważniejszym aktem prawnym dotyczącym wznoszenia obiektów budowlanych. Reguluje on wszystkie kwestie związane z: ochroną środowiska w trakcie realizacji rozbiórek budynków i wznoszenia nowych obiektów; miejscem realizowania inwestycji i sposobem uzyskiwania pozwolenia na budowę, rozbudowę albo rozbiórkę; oddawaniem obiektów budowlanych do użytkowania; prowadzeniem działalności gospodarczej zorientowanej na budownictwo; prawami i obowiązkami wszystkich uczestników procesu budowlanego; postępowaniem w przypadku zaistnienia katastrofy budowlanej. Nowe Prawo budowlane to nowelizacja, która miała miejsce 13 lutego 2020 roku, a podpisana przez prezydenta została 3 marca 2020. Nowe prawo budowlane obowiązuje od 19 września 2020. Zgodnie z jego założeniami zmienił się sposób legalizacji samowoli budowlanych, poszerzono listę obiektów, które nie wymagają pozwolenia na budowę oraz stworzono nowy katalog budynków, które można wybudować zarówno bez zgody, jak i potrzeby zgłaszania. Nowe prawo budowlane zniosło również znany do tej pory wzór decyzji o pozwoleniu na budowę oraz wprowadziło zakaz podważenia pozwolenia po upływie 5 od jego wydania. Kto ustanawia prawo budowlane? Zgodnie z prawem Prawo budowlane staje się obowiązującą normą prawną, jeśli zostanie zaakceptowana przez odpowiedni organ rządowy. W Polsce dokument ten wydaje Sejm po zrealizowaniu procesu legislacyjnego. Co określa prawo budowlane? Prawo budowlane zgodnie z art. 1 tejże Ustawy: normuje działalność obejmującą sprawy projektowania, budowy, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych oraz określa zasady działania organów administracji publicznej w tych dziedzinach. Jest to prawdziwe kompendium wiedzy na temat praw i obowiązków dotyczących uczestników procesu budowlanego, postępowania na różnych etapach budowy oraz sposobu utrzymania obiektów budowlanych. Inwestor, który decyduje się na budowę własnego domu, nie musi znać wszystkich artykułów spisanych w Ustawie, ponieważ tylko część z nich dotyczy domów jednorodzinnych. Wiele osób stara się znaleźć w Internecie różnego rodzaju opracowania, coś na kształt: prawo budowlane w pigułce, po to, aby otrzymać jedynie najważniejsze informacje odnośnie sytuacji, w których się znajdują. Sprawdź również: Formalności związane z budową domu w 4 krokach! Nowe prawo budowlane – czy nowe przepisy ułatwią budowę domu? Aktualne Prawo budowlane to wynik wielu nowelizacji, które miały miejsce po 1994 roku. Zmiany, które zachodzą w tej dziedzinie są tak duże, że w tylko w samym 2019 roku prawo to było aktualizowane ponad 10 razy. Większość zmian dotyczyła drobnej kosmetyki, jednak co jakiś czas pojawiały się też pewne udogodnienia zwłaszcza dla tzw. małych inwestorów. Ostatnie dwa lata oprócz globalnych zmian spowodowanych pandemią koronawirusa, przyniosły też wiele nowości w kontekście Prawa budowlanego. Te najważniejsze zostały ogłoszone w lutym 2020 roku, a w życie weszły kilka miesięcy później. O jakich zmianach mowa? Kiedy wchodzi w życie nowe prawo budowlane? Najnowsza zmiana miała miejsce 13 lutego 2020 roku i zaczęła obowiązywać 19 września 2020 roku. Zmiany z 2020 w Prawie budowlanym powinny ucieszyć przede wszystkim inwestorów, którzy w niedalekiej przyszłości planowali starać się o pozwolenie na budowę oraz mieli problem z tzw. samowolą budowlaną. Od kiedy nowe prawo budowlane weszło w życie, zdecydowanie łatwiej jest uzyskać pozwolenie na budowę, które aktualnie odbywa się w ramach uproszczonego procesu inwestycyjno-budowlanego. Zgodnie z nowelizacją, przed rozpoczęciem budowy domu właściciel działki budowlanej będzie musiał dostarczyć do urzędu wniosek o pozwolenie na budowę wraz z projektem budowlanym. Na etapie uzyskiwania pozwolenia na budowę, petent będzie dołączał do wniosku tylko trzy, a nie jak dotychczas cztery egzemplarze projektu budowlanego domu, a projekt techniczny wnioskodawca złoży w urzędzie dopiero, kiedy będzie wnioskował o udzielenie pozwolenia na użytkowanie albo wraz ze zgłoszeniem zakończenia robót. Z kolei od 1 lipca 2021 roku weszły w życie przepisy związane z cyfryzacją procesu budowlanego. Dzięki nim wiele oficjalnych pism do urzędów np. wniosek o pozwolenie na budowę lub pozwolenie na użytkowanie budynku będzie można składać drogą elektroniczną. Nowe Prawo Budowlane 2022 – co się zmieniło? Z dniem 6 listopada 2019 roku rząd przyjął projekt nowelizacji Ustawy, do której pojawiły się liczne poprawki zgłoszone przez Polską Izbę Inżynierów Budownictwa. Zmiany zostały finalnie odrzucone przez Sejm, a nowelizacja zaczęła obowiązywać dopiero 19 września 2020 roku. Chcąc sprawdzić, jak wygląda aktualne prawo budowlane, można wejść na stronę Internetowego Systemu Aktów Prawnych, gdzie umieszczona została Ustawa jako: Prawo budowlane 2020 tekst jednolity, czyli taki, który zawiera wszelkie zmiany, jakie w nim zaszły od momentu ogłoszenia poprzedniego tekstu jednolitego. Prawo budowlane tekst ogłoszony, czyli w takiej postaci jak w dniu ogłoszenia. Najnowsze modyfikacje mają za zadanie jak najlepiej usprawniać proces budowy, zwłaszcza w odniesieniu do biurokracji. Dodatkowo nowelizacja ma na celu zwiększenie bezpieczeństwa pożarowego i ograniczenie ilości dokumentacji, jaka dotychczas była niezbędna dla uzyskania pozwolenia na budowę. Nowe Prawo budowlane upraszcza również procedurę zalegalizowania samowoli budowlanej oraz poszerza listę przedsięwzięć budowlanych, w przypadku których nie będzie wymagane pozwolenie na budowę. Jednocześnie promuje podłączanie nowych inwestycji do miejskiej sieci ciepłowniczej. Nowe Prawo budowlane 2020 tekst jednolity Aktualne brzmienie Ustawy po dokonaniu tegorocznej aktualizacji można sprawdzić na stronie Internetowego Systemu Aktów Prawnych (ISAP). Najważniejsze zmiany w Ustawie Prawo Budowlane zostały opisane poniżej. Dotyczą one przede wszystkim aktualizacji zachodzących w projektach budowlanych, konieczności starania się o pozwolenie na budowę oraz legalizacji samowoli budowlanej. Warunki techniczne 2021 Warto też wiedzieć, że od 2021 roku obowiązują nowe warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. WT 2021 wprowadzają przede wszystkim nowe wytyczne, jeśli chodzi o wymogi dotyczące energooszczędności budynków. Zaostrzają one maksymalne dopuszczalne wartości współczynnika przenikania ciepła U dla przegród budowlanych, a także obniżają limity zapotrzebowania budynku na tzw. nieodnawialną energię pierwotną (EP). Nowe prawo budowlane – zmiany dotyczące projektu budowlanego Projekt budowlany jeszcze do niedawna stanowił jednolity dokument. Aktualnie został on podzielony na trzy części takie jak: projekt zagospodarowania działki lub terenu, wraz ze wskazaniem usytuowania budynku i układu komunikacyjnego oraz informacją o obszarze oddziaływania obiektu na środowisko; projekt techniczny, wraz z opisem konstrukcji, instalacji i charakterystyką energetyczną; projekt architektoniczno-budowlanego, z układem przestrzennym, projektowanymi rozwiązaniami technicznymi i materiałowymi. To może Cię zainteresować: Projekty architektoniczne – czym różnią się od projektów budowlanych? Projekt techniczny jest częścią projektu architektoniczno-budowlanego, który należy przedłożyć kierownikowi budowy przed rozpoczęciem prac. W urzędzie jest on wymagany dopiero przy staraniu się o pozwolenie na użytkowanie lub podczas zgłaszania zakończenia robót. Nowelizacja prawa budowlanego – zmiany dotyczące pozwolenia na budowę W 2020 roku zrezygnowano z dotychczasowego wzoru pozwolenia na budowę. Stosowany wcześniej szablon często się zmieniał, co sprawiało olbrzymie problemy. Od 19 września 2020 roku wszystkie pozwolenia wydawane są zgodnie z wymogami określonymi w Kodeksie Postępowania Administracyjnego, czyli bez konkretnego wzoru. Z kolei od 1 lipca 2021 roku wniosek o pozwolenie na budowę można składać online. Wniosek o pozwolenie na budowę online Nowe Prawo budowlane przewiduje uproszczenie procedur ubiegania się o pozwolenie na budowę – od 2021 roku, a konkretnie od 1 lipca można wnioskować o jego wydanie drogą elektroniczną. Do wniosku trzeba dołączyć projekt zagospodarowania działki oraz projekt architektoniczno-budowlany. Takie zamiany w Prawie budowlanym możliwe były dzięki uruchomieniu specjalnej strony rządowej e-budownictwo, za pośrednictwem której można już od pewnego czasu składać także inne wnioski np. zgłosić roboty budowlane. Unieważnienie decyzji o pozwoleniu na budowę a nowe prawo budowlane Po nowelizacji Prawa budowlanego nie będzie można już stwierdzić nieważności decyzji o pozwoleniu na budowę lub użytkowanie budynku, jeśli od czasu jej wydania upłynęło 5 lat. Prawo budowlane pozwolenie na budowę W niektórych sytuacjach nadal będzie można uchylić decyzję (nawet po upływie 5 lat), chociażby po wznowieniu postępowania z powodów wymienionych w art. 145 pkt 1 i 2 Zmiany w prawie budowlanym – co ze zgłoszeniem budowy? W Ustawie o Prawie budowlanym znajdują się również wytyczne określające jakie budynki mogą zostać wybudowane oraz jakie roboty budowlane, mogą zostać przeprowadzone jedynie na podstawie zgłoszenia, bez potrzeby starania się o pozwolenie. Po nowelizacji wszystkie te przypadki zebrano w czytelne katalogi. Poniżej znajduje się lista przykładowych obiektów, które zgodnie z najnowszą nowelizacją, można postawić jedynie na podstawie samego zgłoszenia: wolno stojących budynków mieszkalnych jednorodzinnych, których obszar oddziaływania mieści się w całości na działce lub działkach, na których zostały zaprojektowane; sieci kanalizacyjnych, wodociągowych, cieplnych i gazowych o ciśnieniu roboczym nie wyższym niż 0,5 MPa; oczyszczalni ścieków o wydajności do 7,50 m3 na dobę; szamba; tymczasowych obiektów budowlanych niepołączonych trwale z gruntem, które zostaną przekazane do rozbiórki ewentualnie przeniesione w inne miejsce w terminie określonym w zgłoszeniu (max. 180 dni od dnia rozpoczęcia budowy); kanalizacji kablowej; wolno stojących budynków gospodarczych (parterowych), garaży, wiat, oranżerii (tzw. ogrodów zimowych) czy budynków rekreacji indywidualnej, których powierzchnia zabudowy nie przekracza 35 m2, a łączna ilość tych obiektów nie przekracza dwóch na każde 500 m2 działki; przydomowych tarasów naziemnych, których powierzchnia nie przekracza 35 m2. Zgodnie z Ustawą, zgłoszenia będą wymagały też niektóre roboty budowlane. Wśród nich możemy wyróżnić chociażby: remont obiektów, których budowa wymaga uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę oraz tych, których budowa wymaga uzyskania decyzji o pozwoleniu w zakresie przegród zewnętrznych lub elementów konstrukcyjnych. Inwestorzy, którzy zdecydują się na zainstalowanie krat lub tablic i urządzeń reklamowych (oprócz reklam świetlnych i podświetlanych usytuowanych poza obszarem zabudowanym w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym), również nie będą potrzebowali pozytywnej decyzji. Budowa domu bez pozwolenia w Nowym Ładzie W 2021 roku rząd wprowadził także kolejne zmiany w Prawie budowlanym, które mają być wprowadzone w ramach Polskiego Ładu, czyli nowego programu rozwojowego dla Polski. Wprowadzono i zatwierdzono możliwość budowy domu bez pozwolenia i bez projektu budowlanego oraz angażowania kierownika budowy domów jednorodzinnych o powierzchni do 70 m2 lub do 90 m2 w przypadku budynków z poddaszem użytkowym. Do momentu wprowadzenia Nowego Ładu wyłącznie na zgłoszenie można było budować wyłącznie domki letniskowe do 35 m2. Sprawdź przykładowe projekty domów do 70 m²! Prawo budowlane 2022 – odstępstwa od przepisów techniczno-budowlanych Od września 2020 zmieniły się też zasady uzyskiwania zgody na odstępstwa od przepisów techniczno-budowlanych. Aktualnie organ administracji architektoniczno-budowlanej może wyrazić zgodę na odstępstwo przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę oraz przed ewentualną zmianą decyzji. Zgoda na taki wyjątek powinna jednak zostać pozytywnie zaopiniowana przez: wojewódzkiego inspektora sanitarnego — jeśli dotyczy wymagań higienicznych lub zdrowotnych, wojewódzkiego konserwatora zabytków w przypadku budynków figurujących w rejestrze zabytków, komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej w sytuacji, w której ewentualne odstępstwa dotyczą przepisów bezpieczeństwa pożarowego. Nowe Prawo budowlane – instalacje, przyłącza, media, ogrzewanie domu Pozostałe zmiany, których dokonano, dotyczą instalacji lub przyłączy. Wprowadzono zakaz pobierania przez przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne opłat związanych z wydaniem warunków przyłączenia do sieci czy też odbiorem przyłącza. Dodatkowo wprowadzono usprawnienia w zakresie przyłączania inwestycji do sieci elektroenergetycznych, gazowych, ciepłowniczych wodociągowych czy też kanalizacyjnych. Nowe prawo budowlane a samowola budowlana – co się zmieniło? Po wejściu w życie nowych przepisów Ustawy zmieniły się też zasady legalizacji samowoli budowlanej. Takie budowle, dzięki nowej, uproszczonej i bezpłatnej procedurze, łatwiej będzie można legalizować (w odniesieniu do budowli, które zakończono co najmniej 20 lat temu). Chcąc skorzystać z takiej możliwości, należy przedstawić ekspertyzę techniczną, która potwierdzi, że samowolnie postawiony obiekt może być bezpiecznie użytkowany. Ponadto wraz z wnioskiem o legalizację samowoli budowlanej należy przedstawić urzędnikowi: oświadczenie o terminie zakończenia budowy, oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, geodezyjną inwentaryzację podwykonawczą. Dla uzyskania legalizacji samowoli budowlanej trzeba wnieść opłatę legalizacyjną, której wysokość ma pozostać na dotychczasowym poziomie. Z procedury zaprezentowanej powyżej będą mogli skorzystać właściciele samowoli budowlanych, w przypadku których toczy się już postępowanie mające ustalić, czy doszło do złamania prawa. Uproszczona procedura legalizacyjna nie będzie obejmowała mieszkań, domów, garaży czy innych budynków, których budowa zakończyła się później niż 20 lat temu. Wrześniowa nowelizacja wprowadziła też zmiany w sprawie nielegalnego użytkowania budynku. Prawo zezwala na wielokrotne karanie inwestora lub właściciela za nielegalne użytkowanie całego budynku, lub jego części. Przed wydaniem kary, inwestor otrzyma upomnienie, a następnie karę finansową w wysokości nawet 10 000 zł. Prawo budowlane a obiekty wpisane do rejestru zabytków Nowelizacja Ustawy dotyczy również obiektów wpisanych do rejestru zabytków. Po 19 września 2020 roku, wszystkie roboty wykonywane przy obiekcie wpisanym do rejestru, wymagają pozwolenia na budowę, a te wykonywane na obszarze wpisanym do rejestru zabytków wymagają jedynie zgłoszenia. Do wniosku o wydanie zgody, inwestor powinien dołączyć pozwolenie wydane przez wojewódzkiego konserwatora zabytków właściwego dla danego terenu. Jakie są przewidywane zmiany w prawie budowlanym w najbliższych latach? Wprowadzane w pierwszej połowie 2020 roku zmiany w przepisach Prawa budowlanego nie kończą procesu nowelizacji przepisów związanych z szeroko pojętą budową domów i innych budowli. Z początkiem 2021 roku zaczęły obowiązywać nowe warunki techniczne, jakim będą musiały odpowiadać budynki i ich usytuowanie – WT 2021. Dotyczą one przede wszystkim energooszczędności przegród zewnętrznych budynków i zaostrzają przepisy dotyczące współczynnika przenikania ciepła U poszczególnych przegród. Od 2021 roku współczynnik ten nie będzie mógł przekraczać poziomów: 0,20 W/(m2·K) dla ścian zewnętrznych, 0,30 W/(m2·K) dla podłóg na gruncie, 0,18 W/(m2·K) dla dachu i stropodachu oraz stropu pod poddaszem nieogrzewanym, 1,1 W/(m2·K) w przypadku okien pionowych, 1,3 W/(m2·K) w przypadku okien połaciowych, 1,5 W/(m2·K) w przypadku drzwi zewnętrznych. Nowe przepisyograniczą dopuszczalne maksymalne roczne zapotrzebowanie budynków na nieodnawialną energię pierwotną do ogrzewania, wentylacji, chłodzenia, przygotowania ciepłej wody użytkowej oraz oświetlenia. Od przyszłego roku poziom ten zostanie zmniejszony z 95 kWh/m²·rok do 70 kWh/m²·rok. Dla spełnienia takich warunków konieczne będzie wykonanie odpowiedniej warstwy termoizolacyjnej przegród domu, a także instalacja urządzeń pozwalających wykorzystywać energię pochodzącą ze źródeł odnawialnych, jak pompy ciepła, rekuperatory czy instalacje fotowoltaiczne. Nowe procesy i prawo budowlane 2022 – cyfryzacja i wnioski elektroniczne Najważniejsze zmiany w 2022 roku w Prawie budowlanym dotyczą uproszczenia procedur budowlanych poprzez ich cyfryzację, czyli wprowadzenie możliwości załatwiania wielu spraw urzędowych przez Internet. Dzięki nim inwestorzy mogą składać online za pośrednictwem rządowej strony e-budownictwo między innymi następujące wnioski: o pozwolenie na budowę (PB-1), o pozwolenie na budowę tymczasowego budynku (PB-8), o pozwolenie na użytkowanie (PB-17) oraz na użytkowanie przed zakończeniem budowy (PB-17a), o wydanie decyzji o zmianie pozwolenia na budowę (PB-7), o wydanie odrębnej decyzji o zatwierdzeniu projektu zagospodarowania działki lub terenu (PB-6), o legalizację (PB-19) i uproszczoną legalizację (PB-15), o pozwolenie na rozbiórkę (PB-3). Nowe przepisy budowlane w 2022 roku umożliwiają także dokonanie online zgłoszenia rozbiórki, zgłoszenia robót budowlanych, zgłoszenia budowy lub przebudowy domu jednorodzinnego, zawiadomienia o zamierzonym terminie rozpoczęcia robót budowlanych, zawiadomienia o zakończeniu budowy domu rodzinnego. Warto pamiętać, od kiedy zmiany w prawie budowlanym wprowadzają takie uproszczone procedury – nowe przepisy weszły w życie z dniem 1 lipca 2021 roku, a więc od tego momentu można już swobodnie składać wymienione wyżej pisma drogą elektroniczną. Więcej informacji: Cyfryzacja procesu budowlanego 2021 - wszystko co musisz wiedzieć

Wśród najistotniejszych nowelizacji dotyczących komentowanej tematyki warto wymienić:– ustawę z 13.02.2020 r. o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 471), ustanawiającą postępowanie legalizacyjne uproszczone, które dotyczy tzw. starych samowoli budowlanych zakończonych przynajmniej 20 lat temu

Pomimo obowiązujących od dziesiątek lat wymogów w zakresie legalności prowadzenia robót budowlanych, a także pomimo możliwości ich późniejszej legalizacji, nadal istnieje w Polsce ogromna ilość tzw. samowoli budowlanych. Czy nowelizacja Prawa budowlanego wpłynie pozytywnie na uporządkowanie takich spraw? przepisyPostępowania ws. różnego rodzaju samowoli budowlanych stanowią istotną część postępowań prowadzonych przez organy nadzoru budowlanego. Na ogół są to jednak postępowania wszczęte na skutek donosów osób trzecich lub ujawnione przez same organy nadzoru, rzadko zdarzają się natomiast przypadki, w których sam inwestor/właściciel występuje z wnioskiem o dokonanie następczej legalizacji. Często są to sprawy dotyczące inwestycji zrealizowanych przed wielu laty (nawet przed wejściem w życie obowiązującej obecnie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane[1]). Większość z takich spraw dotyczy budynków mieszkalnych jednorodzinnych i obiektów gospodarczych, choć niejednokrotnie dotyczą one również innych obiektów, w tym nawet hoteli, magazynów czy budynków przemysłowych. W tym zakresie obowiązujące dotąd przepisy nie przewidują bowiem żadnej cezury czasowej, odmienna może być jedynie procedura, która znajduje zastosowanie w danej sprawie. Niejednokrotnie aktualnymi właścicielami nieruchomości nie są już pierwotni inwestorzy, lecz nowe osoby – spadkobiercy inwestora lub nabywcy nieruchomości z rynku wtórnego. Oni sami często są zaskoczeni ujawnieniem samowoli budowlanej, której dopuścił się inwestor (np. członek rodziny). Często nawet sam inwestor jest zaskoczony, że na realizację danych robót budowlanych – których zakres czy też waga wydają mu się niewielkie – należało uzyskać pozwolenie na budowę lub dokonać uprzedniego samowoli budowlanej przez organ nadzoru budowlanego powoduje jednak konieczność wszczęcia postępowania legalizacyjnego. W najlepszym wypadku może się ono zakończyć – przy spełnieniu szeregu warunków – legalizacją samowoli, co jednak często wymaga uiszczenia bardzo wysokiej opłaty legalizacyjnej. W najgorszym przypadku wydany może zostać nakaz rozbiórki legalizacja na uproszczonych zasadachOpublikowany projekt ustawy nowelizacji Prawa budowlanego[2] przewiduje kolejne zmiany w Prawie budowlanym, które po raz kolejny mogą niekorzystnie wpłynąć na jego czytelność. Nadal bowiem – pomimo wielokrotnych zapowiedzi – nie została uchwalona nowa ustawa, a ta obowiązująca od 1995 r. zmieniana była już około 100 nowelizacja wprowadza odrębną możliwość dobrowolnej legalizacji samowoli przez właściciela lub zarządcę dla obiektów wybudowanych bez wymaganego pozwolenia na budowę lub bez wymaganego zgłoszenia (albo pomimo wniesienia sprzeciwu do zgłoszenia), których budowa została zakończona co najmniej 20 lat wcześniej. Zgodnie z projektem, taka legalizacja będzie mogła być dokonana na uproszczonych zasadach, tj. bez konieczności uiszczenia opłaty legalizacyjnej oraz bez konieczności przedłożenia projektu budowlanego, a także zaświadczenia o zgodności budowy z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (lub – w przypadku braku obowiązującego planu – decyzji o warunkach zabudowy).Zamiast tego konieczne będzie złożenie zawiadomienia o zakończeniu budowy, zawierającego imię i nazwisko lub nazwę właściciela obiektu budowlanego, adres obiektu, kategorię obiektu i dotychczasowy lub zamierzony sposób użytkowania oraz datę zakończenia budowy. Do zawiadomienia przy tym należy załączyć: – oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, – oświadczenie, że od zakończenia budowy upłynęło co najmniej 20 lat, – geodezyjną inwentaryzację powykonawczą obiektu budowlanego, – ekspertyzę techniczną, sporządzoną przez osobę posiadającą odpowiednie uprawnienia budowlane potwierdzającą, że stan techniczny obiektu budowlanego nie stwarza zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzi i pozwala na jego bezpieczne użytkowanie zgodne z dotychczasowym lub zamierzonym sposobem uproszczona procedura będzie mogła jednak znaleźć zastosowanie pod warunkiem, że do chwili złożenia ww. zawiadomienia nie zostało wszczęte przez organ nadzoru budowlanego postępowanie w sprawie budowy danego przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w zawiadomieniu, organ nadzoru budowlanego wydać ma postanowienie o obowiązku uzupełnienia braków w określonym terminie. Ich nieuzupełnienie bądź też stwierdzenie przez organ niespełnienia wymaganych warunków skutkować mają wniesieniem przez organ sprzeciwu. Sprzeciw wydany zostanie również w sytuacji, gdy z przedłożonej ekspertyzy technicznej wynikać będzie, że stan techniczny obiektu budowlanego stwarza zagrożenie życia lub zdrowia ludzi i/lub nie pozwala na jego bezpieczne użytkowanie zgodne z dotychczasowym lub zamierzonym sposobem przypadku niewniesienia przez organ sprzeciwu w terminie 30 dni od dnia doręczenia ww. zawiadomienia o zakończeniu budowy, nastąpić ma „automatyczna” legalizacja budowy. Równocześnie powstać ma uprawnienie do użytkowania obiektu budowlanego objętego czy przyzwolenie na naruszanie prawa?Zdania na temat projektowanych zmian są podzielone. Z jednej strony nasuwa się zarzut, iż powyższa nowelizacja stanowi de facto usankcjonowanie naruszenia prawa, jakim jest dokonanie samowoli budowlanej. Wątpliwości może również budzić arbitralność i zasadność wyznaczenia granicy czasu istnienia samowoli – 20 lat od zakończenia budowy – jako kryterium przesądzającego o możliwości skorzystania z uproszczonej procedury, w tym w szczególności braku obowiązku uiszczenia opłaty legalizacyjnej (dotąd procedura niewymagająca opłaty legalizacyjnej obejmowała jedynie samowole dokonane przed wejściem w życie aktualnie obowiązującego Prawa budowlanego, tj. przed 1 stycznia 1995 r). Kontrowersyjny jest również brak wymogu zgodności budowy z aktualnie obowiązującym miejscowym planem zagospodarowania drugiej strony, zważyć należy, że postępowania prowadzone w takich sprawach przez organy nadzoru budowlanego są bardzo liczne i – jak już wyżej wspomniano – często dotyczą obiektów, które istnieją i są bez przeszkód użytkowane od wielu lat. Wielokrotnie odpowiedzialność z tego tytułu ponoszą np. spadkobiercy inwestora, którzy nie tylko sami nie dopuścili się samowoli, ale nawet nie mieli wiedzy o jej dokonaniu. Mimo tego, na gruncie obecnie obowiązujących przepisów prawa administracyjnego, samowola budowlana nie przedawnia się zatem, że kierunek projektowanych zmian jest słuszny – zmierzają one bowiem do odcięcia części spraw przysłowiową grubą kreską i uporządkowania stanu prawnego wielu nieruchomości oraz ograniczenia ilości wydawanych nakazów rozbiórki. Niewątpliwie pozostaje to w interesie właścicieli takich nieruchomości, a także służy zapewnieniu pewności obrotu. Co więcej, może to również pozytywnie wpłynąć na ograniczenie postępowań prowadzonych według dotychczasowych zasad przez organy nadzoru budowlanego, których nadmierne obłożenie tego typu sprawami niewątpliwie negatywnie wpływa na terminy rozpatrywania zarówno tych, jak i innych pokaże jednak – o ile nowelizacja zostanie przyjęta w tym kształcie – na ile zmiany te okażą się efektywne, tj. w jakiej skali osoby zainteresowane rzeczywiście skorzystają z nowej możliwości legalizacji, która – choć uproszczona – nadal wymagać będzie nie tylko podjęcia inicjatywy przez właściciela lub zarządcę obiektu i dopełnienia formalności, ale także pokrycia kosztów ekspertyzy technicznej i geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej. Doświadczenie pokazuje bowiem, że pozorne uproszczenia nie zawsze okazują się dobrze funkcjonować w praktyce, czego przykładem może być niewielka ilość budynków mieszkalnych jednorodzinnych, realizowanych na podstawie zg Przepisy art. 48b Prawa budowlanego wskazują zakres dokumentów legalizacyjnych, który zależny jest od tego, czy sprawa dotyczy samowoli budowlanej polegającej na budowie obiektu wymagającego uzyskania pozwolenia na budowę (albo zgłoszenia budowy, o której mowa w art. 29 ust. 1 pkt 1-3 Prawa budowlanego) czy też innej budowy. ^{Możliwość zalegalizowania samowoli budowlanej Ocena legalności wykonania konkretnego obiektu budowlanego powinna być dokonana w odniesieniu do przepisów obowiązujących w czasie jego wykonywania, gdyż to one określały standardy jego wykonania. Pierwszą więc rzeczą, jaką należy zrobić w sprawie, to ustalić, czy zastosowanie znajdą przepisy poprzednio obowiązującej ustawy z dnia 24 października 1974 r. – Prawo budowlane, czy też należy kierować się obecnie obowiązującymi przepisami ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane, która weszła w życie w dnia r. Jeżeli bowiem budowa została zakończona przed dniem wejścia w życie Prawa budowlanego z 1994 r. (przed r.), to ocena możliwości zalegalizowania samowoli budowlanej lub nakazania przywrócenia stanu poprzedniego będzie zgodnie z art. 103 ust. 2 obecnie obowiązującej ustawy dokonywana na podstawie reguł wynikających z art. 37-40 Prawa budowlanego z 1974 r. Natomiast jeżeli samowola budowlana została wykonana lub zakończona już w czasie obowiązywania obecnej ustawy, to będą do niej znajdować zastosowanie rozwiązania wynikające właśnie z tego aktu prawnego. Zakończenie prac związanych ze wznoszeniem budynku Ustawa nie definiuje jednoznacznie, co kryje się pod pojęciem „zakończenie budowy”. W związku z tym wypada sięgnąć do orzecznictwa sadowego. Moment zakończenia budowy to stan faktyczny. Decyduje faktyczne zakończenie prac związanych ze wznoszeniem budynku. Nie jest to uzależnione od dopełnienia formalnych obowiązków przewidzianych w przepisach prawa budowlanego. W szczególności nie jest konieczne uzyskanie prawa do użytkowania budynku (tak stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia r., sygn. akt II OSK 625/05). Nie ma także znaczenia to, czy zawiadomiono właściwy organ o zakończeniu budowy oraz wypełniono inne obowiązki związane z zakończeniem procesu budowlanego (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 2005 r., sygn. akt III SA/Wa 1835/04). Reasumując, jeżeli prace budowlane zakończyły się przed 1 stycznia 1995 r. i umożliwiały użytkowanie (także w części) obiektu, to budowę należy uznać za zakończoną. Samowola budowlana zakończona w latach 80-tych Jeśli więc uznać, że budowa domu, o którym wspomina Pani w pytaniu, została zakończona jeszcze w latach 80., wówczas zastosowanie znalazłyby przepisy Prawa budowlanego z 1974 r. Powyższe potwierdza opinia Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego, który wyjaśnił, że „na mocy art. 103 ust. 2 Prawa Budowlanego z 1994 r. do obiektów, których budowa została zakończona przed dniem r. lub przed tym dniem zostało wszczęte postępowanie administracyjne, stosuje się przepisy dotychczasowe – czyli przepisy ustawy z r. – Prawo budowlane”. Zgodnie natomiast z postanowieniami art. 37 ust. 1 Prawa budowlanego z 1974 r. obiekty budowlane lub ich części wybudowane niezgodnie z przepisami obowiązującymi w dacie ich budowy podlegają przymusowej rozbiórce albo przejęciu na własność państwa bez odszkodowania i w stanie wolnym od obciążeń, gdy właściwy organ administracji stwierdzi, że obiekt budowlany lub jego część: znajduje się na terenie, który zgodnie z postanowieniami przepisów o planowaniu przestrzennym nie jest przeznaczony pod zabudowę albo przeznaczony jest pod innego rodzaju zabudowę lub powoduje bądź w razie wybudowania spowodowałby niebezpieczeństwo dla ludzi lub mienia albo niedopuszczalne pogorszenie warunków zdrowotnych lub użytkowych dla otoczenia. Nakaz rozbiórki obiektu budowlanego Oceniając sposób zastosowania tych rozwiązań w praktyce, w orzecznictwie przyjmuje się, że ocena wszystkich przesłanek uzasadniających nakaz rozbiórki obiektu budowlanego przewidzianych w art. 37 ust. 1 i 2 Prawa budowlanego z 1974 r. winna być dokonywana według stanu prawnego obowiązującego w dacie budowy tego obiektu, chyba że stan prawny w zakresie przesłanek wskazanych wyżej w pkt 1 i 2 obowiązujący w dacie orzekania przez organ dla inwestora, który dopuścił się samowoli, jest korzystniejszy dla inwestora (wyrok Najwyższego Sądu Administracyjnego z dnia 26 lipca 2007 r., sygn. akt II OSK 1094/06). Natomiast przy ocenie ewentualnych zagrożeń związanych z obiektem budowlanym stanowiącym przedmiot postępowania w orzecznictwie sądowym podkreśla się, że nie wystarczy stwierdzenie przez organ naruszenia warunków technicznych, jakim powinien odpowiadać budynki. Organ nadzoru budowlanego powinien wykazać, że posadowienie konkretnego obiektu budowlanego na działce spowodowało rzeczywiste niebezpieczeństwo dla ludzi i mienia. „Innymi słowy, zobowiązany jest wykazać, że dalsze akceptowanie funkcjonowania samowolnie posadowionych obiektów mogłoby spowodować groźbę dla życia lub zdrowia przebywających w pobliżu osób lub realne niebezpieczeństwo powstania szkody w mieniu” (wyrok WSA w Warszawie z dnia r., sygn. akt VII SA/Wa 224/07). Jeżeli natomiast brak jest podstaw do nałożenia obowiązku rozbiórki całości lub części obiektu budowlanego wykonanego bez pozwolenia na budowę, to zgodnie z postanowieniami art. 40 Prawa budowlanego z 1974 r. powiatowy inspektor nadzoru budowlanego wyda inwestorowi, właścicielowi lub zarządcy decyzję nakazującą wykonanie w oznaczonym terminie zmian lub przeróbek, niezbędnych do doprowadzenia obiektu budowlanego, terenu nieruchomości lub strefy ochronnej do stanu zgodnego z prawem. Oczywiście, niezbędne zmiany muszą być w decyzji precyzyjnie określone z podaniem przyczyn i źródła nałożenia poszczególnych obowiązków. Czy jest szansa na zalegalizowanie samowoli budowlanej? Reasumując, należy stwierdzić, że jeśli wybudowanie domu bez pozwolenia (w całości lub w części) nastąpiło na terenie przeznaczonym pod budowę, zgodnie ze sztuką budowlaną i ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego (nie powoduje niebezpieczeństwa dla ludzi lub mienia), to istniej realna szansa na zalegalizowanie tej samowoli. Ocena, czy w konkretnym przypadku budowa została faktycznie zakończona, należy do właściwego organu nadzoru budowlanego i on będzie decydował, o tym, które przepisy będą miały zastosowanie. Oczywiście może się Pani starać wykazać wszelkimi dopuszczonymi przez prawo dowodami, że budowa została zakończona jeszcze przed r., w związku z czym zastosowanie w sprawie powinny znaleźć przepisy poprzednio obowiązującej ustawy Prawo budowlane, która jest dla Pani bardziej korzystna, bo mniej rygorystyczna, jeśli chodzi o legalizację samowoli. Pierwszym krokiem powinno być niezwłoczne skontaktowanie się z powiatowym inspektorem nadzoru budowlanego celem podjęcia rozmów o możliwej legalizacji samowoli budowlanej. Aby więc zalegalizować samowolę, właściciel powinien zwrócić się do powiatowego inspektora nadzoru budowlanego o wydanie pozwolenia na użytkowanie. Do wniosku należy dołączyć inwentaryzację powykonawczą i ekspertyzę techniczną potwierdzającą przydatność obiektu do użytkowania. Jeśli stwierdzi się, że w sprawie nie mają zastosowania przepisy obecnie obowiązującego Prawa budowlanego dotyczące opłat legalizacyjnych, wówczas legalizacja takiej samowoli będzie darmowa. Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej ▼▼▼ Zapytaj prawnika - porady prawne online .}

Nowe przepisy. Nowe prawo budowlane, które wejdzie w życie 19 września 2020 r., wprowadza dodatkowo odrębne uproszczone postępowanie legalizacyjne. Odnosi się do „ starych” samowoli budowlanych, a więc takich, których budowa zakończona została co najmniej 20 lat przed wszczęciem postępowania legalizacyjnego. Zgodnie z

^{Zdarza się, że kupujemy lub dziedziczymy nieruchomość zabudowaną budynkiem mieszkalnym wraz z towarzyszącymi mu budynkami gospodarczymi. Wychodzimy z założenia, że skoro budynki na działce stoją od kilkunastu lub kilkudziesięciu lat, to z całą pewnością zostały one posadowione legalnie i tak też są użytkowane. Jednak, w wyniku animozji sąsiedzkich może się zdarzyć, że pewnego dnia do organu nadzoru budowlanego wpłynie „uprzejmy” wniosek o zbadanie prawidłowości pobudowanych przez naszych poprzedników budynków. W takich sytuacjach częstym problemem jest kwestia możliwości legalizacji budynków pobudowanych przed dniem 1 stycznia 1995 roku. Samowola budowlana nie przedawnia się Polskie ustawodawstwo nie przewiduje przedawnienia dla samowolnie zrealizowanych robót budowlanych. Jak wskazuje się w orzecznictwie sądów administracyjnych, samowola budowlana jest bowiem zdarzeniem prawnym o charakterze ciągłym, co oznacza, że powstaje w chwili rozpoczęcia budowy bez wymaganego pozwolenia na budowę i trwa przez cały czas jej prowadzenia aż do jej likwidacji. Natomiast za likwidację samowoli budowlanej uznaje się wydanie nakazu rozbiórki lub legalizacja samowolnie zrealizowanego obiektu w wyniku wydania pozwolenia na użytkowanie. Nie jest zatem tak, że po upływie kilku lub kilkunastu lat inwestor może być spokojny, iż nie zostanie pociągnięty do odpowiedzialności w związku z samowolnie wykonanymi robotami budowlanymi. Oczywiście, nie oznacza to, że można się cofać w nieskończoność. Przy takim toku rozumowania można by zakwestionować legalność budowy katedry gnieźnieńskiej. Chodzi zatem o budynki i inne obiekty budowlane posadowione w okresie ostatnich kilkunastu czy kilkudziesięciu lat. Na jakiej podstawie zostanie stwierdzona nielegalność? Co do zasady w przypadku, gdy budowa budynku została zakończona przed 1 stycznia 1995 roku zastosowanie znajdą przepisy poprzednio obowiązującego Prawa budowlanego z 1974 roku. Należy jednak podkreślić, że legalizacja nielegalnie pobudowanego obiektu budowlanego nie będzie możliwa, w przypadku, gdy organ nadzoru budowlanego stwierdzi, że obiekt taki lub jego część znajduje się na terenie, który: zgodnie z przepisami o planowaniu przestrzennym nie jest przeznaczony pod zabudowę, albo przeznaczony jest pod innego rodzaju zabudowę. Aby ustalić zgodność z prawem w tym zakresie wykorzystywane są przez organ nadzoru budowlanego plany obowiązujące w dacie orzekania. Jak wynika z orzecznictwa, w odniesieniu do samowoli budowlanej dokonanej na terenie, dla którego nie obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, zgodność samowolnie wybudowanego obiektu budowlanego z tzw. porządkiem planistycznym może być stwierdzona na podstawie decyzji o warunkach zabudowy uzyskanej po wszczęciu postępowania w przedmiocie nakazu rozbiórki (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia r., sygn. akt II OSK 2100/14). Dopiero, gdy samowolnie pobudowany obiekt budowlany zgodny jest z miejscowym planem lub inwestor legitymuje się decyzją o warunkach zabudowy, organ może badać, czy spełniona jest druga przesłanka pozwalająca na legalizację. Dotyczy ona dwóch kolejnych sytuacji, w których budowa zrealizowana sprzed 1995 roku nie będzie mogła zostać zalegalizowana. Dotyczy to budynku, który powoduje bądź w razie wybudowania spowodowałby: niebezpieczeństwo dla ludzi lub mienia, bądź niedopuszczalne pogorszenie warunków zdrowotnych lub użytkowych dla otoczenia. Należy jednak zaznaczyć, że przy sprawdzaniu powyższych sytuacji nie chodzi wyłącznie o zgodność pobudowanego obiektu budowlanego z warunkami technicznymi. W orzecznictwie sądów administracyjnych wskazuje się bowiem, że nie można uznać samego faktu budowy niezgodnej z przepisami techniczno-budowlanymi za przesłankę stwarzania zagrożenie dla mienia lub życia ludzi. Konieczne będzie wyjaśnienie, czy organy administracji przyjęły istnienie takiej faktycznej przesłanki do nakazu rozbiórki na podstawie indywidualnej oceny oddziaływania obiektu budowlanego na inne obiekty budowlane lub urządzenia (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia r., sygn. akt II OSK 543/15). Bezpłatna legalizacja samowoli zrealizowanej przed 1995 rok Jeżeli po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego organ stwierdzi, że obiekt budowlany jest zgodny z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego lub decyzją o warunkach zabudowy, a dodatkowo nie stanowi niebezpieczeństwa dla ludzi lub mienia, bądź też nie powoduje niedopuszczalnego pogorszenia warunków zdrowotnych, wydana zostanie decyzja nakazującą inwestorowi, właścicielowi lub zarządcy wykonanie w oznaczonym terminie zmian lub przeróbek, niezbędnych do doprowadzenia obiektu budowlanego lub terenu nieruchomości do stanu zgodnego z przepisami. Po ich dokonaniu inwestor, właściciel lub zarządca otrzymują pozwolenie na użytkowanie, które kończy proces legalizacji. Warto podkreślić, że legalizacja w oparciu o Prawo budowlane z 1974 roku zwolniona jest od konieczności ponoszenia przez inwestora wysokiej opłaty legalizacyjnej. Jest to dużym ułatwieniem względem obecnych przepisów, które nakładają na inwestorów niejednokrotnie wysokie opłaty uniemożliwiające legalizację samowoli budowlanych pomimo, że obiekt budowlany odpowiada warunkom technicznym i jest zgodny z przepisami o planowaniu przestrzennym. Dlatego, wszędzie tam, gdzie jest to możliwe, warto udowadniać organowi, że roboty budowlane przy samowolnie pobudowanym obiekcie budowlanym zakończone zostały przed dniem 1 stycznia 1995 r. Autor: radca prawny} ^{Termin samowoli budowlanej nie został sprecyzowany w prawie budowlanym.Nawet znowelizowana ustawa z 19 września 2020 r. nie zawiera jednoznacznej prawnie definicji tego zjawiska.} Rozpoczęcie budowy domu jednorodzinnego czy obiektu komercyjnego wymaga uzyskania stosownego pozwolenia. W przypadku niektórych nieruchomości ustawodawca wymaga jedynie zgłoszenia planowanych prac. Jeżeli realizacja inwestycji rozpoczyna się bez dopełnienia formalności, to powstały obiekt zostaje uznany za samowolę budowlaną. Kancelaria Nieruchomości i Proces Budowlany pomaga Klientom w zalegalizowaniu budynków nie posiadających odpowiednich pozwoleń. Samowola budowlana – definicja Mimo że zwrot „samowola budowlana” funkcjonuje powszechnie, to w prawie budowlanym nie znajduje się jego definicja. Zwyczajowo przyjmuje się, że samowolą budowlaną jest każdy obiekt, który powstał bez dopełnienia formalności prawnych lub bez uprzedniego zgłoszenia jego budowy. O samowoli mówi się również wówczas, gdy inwestor: dokonał przebudowy, dobudowy lub nadbudowy obiektu bez uprzedniego zgłoszenia tego faktu w odpowiednich urzędach, rozpoczął budowę, choć starosta wniósł sprzeciw od zgłoszenia. Ponieważ stwierdzenie przez urząd samowoli budowlanej wiąże się dla inwestora z licznymi konsekwencjami, przed rozpoczęciem prac powinien on zorientować się, jakich formalności musi dopełnić. Prawnicy z Kancelarii Nieruchomości i Proces Budowlany specjalizują się w prawie budowlanym i pomagają Klientom w uzyskaniu pozwolenia na budowę. Na zlecenie Klientów przygotowujemy również wzór pisma do nadzoru budowlanego w sprawie samowolnie postawionych budynków. Samowola budowlana – kary W prawie budowlanym zostały przewidziane kary dla inwestorów, którzy nie dopełnią formalności. Zgodnie z przepisami na inwestora może zostać nałożona grzywna, kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Ujawnienie samowoli budowlanej nie zawsze oznacza dla inwestora konieczność rozebrania na własny koszt wzniesionego lub przebudowanego obiektu – ustawodawca przewidział możliwość zalegalizowanie takich budynków. Kiedy możliwa jest legalizacja samowoli budowlanej? Organ nadzoru budowlanego nie zawsze nakazuje rozbiórkę obiektu – w niektórych przypadkach możliwa jest legalizacja takich budynków. Postępowanie zależy od kilkunastu okoliczności, ale jedną z kluczowych jest data zakończenia budowy. Budowa zkończona przed rokiem 1995 Jeżeli budowę lub przebudowę inwestycji zakończono przed 1 stycznia 1995 r. (np. budynek mieszkalny pochodzi z lat 80.), to zastosowanie ma ustawa Prawo budowlane z 1974 r. Legalizacja budynku nie jest możliwa wówczas, gdy obiekt budowlany lub jego część: znajduje się na terenie, który zgodnie z przepisami o planowaniu przestrzennym nie jest przeznaczony pod zabudowę albo przeznaczony jest pod innego rodzaju zabudowę, powoduje niebezpieczeństwo dla ludzi lub mienia albo niedopuszczalne pogorszenie warunków zdrowotnych, lub użytkowych dla otoczenia. Budynek uzyskuje status z momentem otrzymania przez inwestora decyzji o pozwoleniu na użytkowanie obiektu. Budowa zakończona po roku 1995 Jeżeli budowa obiektu zakończyła się po 1 stycznia 1995 r., stosuje się przepisy aktualnie obowiązującej ustawy Prawo budowlane z 1994 r. Legalizacja jest możliwa pod warunkiem, że wzniesiony lub przebudowany budynek jest: zgodny z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, a w szczególności z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i innymi aktami prawa miejscowego, nie narusza przepisów, w tym techniczno-budowlanych, w zakresie uniemożliwiającym doprowadzenie obiektu budowlanego lub jego części do stanu zgodnego z prawem. Uzyskanie statusu budynku legalnie stojącego jest możliwe tylko wówczas, gdy spełnione zostaną dwa powyższe warunki. W przeciwnym razie inwestor musi liczyć się z konieczności dokonania rozbiórki. Gdzie zgłosić samowolę budowlaną i jakie dokumenty są potrzebne Zadania nadzoru budowlanego wykonują: powiatowy inspektor nadzoru budowlanego, wojewódzki inspektor nadzoru budowlanego, Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego. Inwestor, który chce zalegalizować samowolę musi w terminie wyznaczonym przez organ nadzoru budowlanego przedstawić następujące dokumenty: zaświadczenie wójta, burmistrza albo prezydenta miasta o zgodności budowy z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, albo decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu; cztery egzemplarze projektu budowlanego (wraz z opiniami i innymi dokumentami), oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane. Zgłoszenie samowoli budowlanej nie jest wystarczające do jej zalegalizowania – inwestorzy muszą pamiętać o uregulowaniu opłaty. Kiedy jest ona naliczana? Koszty związane z procesem legalizacji Opłata legalizacyjna za dokonanie samowoli budowlanej jest uzależniona od momentu wybudowania obiektu. Jeżeli budynek został wzniesiony przed rokiem 1995, to inwestor nie musi obawiać się opłat – w takiej sytuacji opłata legalizacyjna samowoli budowlanej nie jest naliczana, czyli legalizacja odbywa się za darmo. Jeżeli budowa obiektu zakończyła się po roku 1995, to legalizacja jest uzależniona od wniesienia opłaty. Koszty związane z legalizacją reguluje prawo budowlane – koszt stanowi iloczyn stawki opłaty, współczynnika kategorii obiektu budowlanego i współczynnika wielkości obiektu budowlanego. Stawka opłaty wynosi 500 zł, natomiast kategorie obiektów, współczynnik kategorii obiektu oraz współczynnik wielkości obiektu określa załącznik do ustawy Prawo Budowlane. Zatem inwestor, który chce zalegalizować budynek mieszkalny jednorodzinny, musi przygotować się na koszty w wysokości 50 tys. zł. Uregulowanie w prawie sposobu wyliczania stawki za legalizację samowoli budowlanej sprawia, że organ nadzoru budowlanego nie kieruje się aktualnym stanem technicznym budynku. Również sytuacja materialna inwestora nie ma wpływu na wysokość opłaty legalizacyjnej. Nie mniej w orzecznictwie prezentowane jest stanowisko, iż jeżeli od wybudowania obiektu minęło 5 lat, to istnieje możliwość uniknięcia konieczności wnoszenia opłaty legalizacyjnej. Nowe zmiany w przepisach od 2020 roku Według nowego projektu Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju budynki nielegalnie wybudowane ponad 20 lat temu mają podlegać łatwiejszej i darmowej legalizacji. Głównym wymogiem legalizacyjnym będzie: Oświadczenie właściciela, że budowa została zakończona przed 20 laty, Potwierdzenie inspektora, że budynek jest bezpieczny ze strony technicznej, Oświadczenie o dysponowanym prawie do dysponowania nieruchomości na cele budowlane Taki proces legalizacyjny byłby możliwy bez wnoszenia żadnych opłat. Jednakże o abolicję będą mogli ubiegać się tylko właściciele nieruchomości, na które dotychczas nie była złożona żadna skarga przez: sąsiadów, samorząd lub nadzór budowlany Przedawnienie samowoli budowlanej Instytucja przedawnienia nie obowiązuje w prawie budowlanym – samowola budowlana się nie przedawnia. Oznacza to, że inwestorzy, którzy wybudowali budynek np. kilkadziesiąt lat temu, mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności teraz choć właśnie proponowane zmiany mają ten stan rzeczy w pewnym zakresie zmienić. Zobacz również: Nabycie nieruchomości Kancelaria Nieruchomości i Proces Budowlany specjalizuje się w prawie budowlanym. Nasi prawnicy przygotowują m. in.: audyty prawne nieruchomości, przedwstępne umowy sprzedaży nieruchomości, a także świadczą porady prawne z zakresu prawa budowlanego i zagadnień prawnych związanych z nieruchomościami. Decyzja o warunkach zabudowy W Ministerstwie Infrastruktury i Budownictwa wciąż trwają prace nad projektem tzw. ustawy inwestycyjnej. Z przedstawionego projektu ustawy wynika, że zmian będzie sporo i – jeżeli wejdą one w życie – to wpłyną na cały proces budowlany. Stan prywatny nieruchomości Audyt prawny nieruchomości (zwany również due diligence) polega na zbadaniu stanu prawnego nieruchomości. Wgląd do raportu, który jest podsumowaniem sporządzonego audytu, jest szczególnie ważny z punktu widzenia potencjalnego kupca – po zapoznaniu się z treścią raportu przygotowanego przez specjalistę, inwestor otrzymuje informację o ryzyku, jakie wiąże się z podpisaniem aktu notarialnego. Audyt prawny nieruchomości coraz częściej zlecają także sprzedający – zapewniając potencjalnym kupcom dostęp do informacji o stanie prawnym nieruchomości, chcą zachęcić ich do zainteresowania się swoją ofertą. Zmiany planu zagospodarowania przestrzennego Kancelaria Nieruchomości i Proces Budowlany pomaga uzyskać odszkodowanie właścicielom, których nieruchomości straciły na wartości w związku z uchwaleniem lub zmianą miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Z uwagi na specjalizację oraz bogate doświadczenie jesteśmy w stanie skutecznie poprowadzić Państwa sprawę i uzyskać odszkodowanie w adekwatnej wysokości. .